AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan teklifle, Limanlar Kanunu'nda değişiklik yapılacak.

Buna göre, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, deniz ve içsular ulaşımını geliştirmek ve serbest, adil, sürdürülebilir bir rekabet ortamı sağlamak amacıyla sınırlı olmak üzere ve özel kanunlarda ve kanun hükmünde kararnamelerde aksine hüküm bulunmadıkça liman, iskele ve kıyı yapılarında gemilere verilen hizmetlere ilişkin gerektiğinde taban ve tavan ücretlerini tespit etmek ve uygulamasını denetlemekle yetkili olacak.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, özel kanunlarda ve kanun hükmünde kararnamelerde aksine hüküm bulunmadıkça deniz yetki alanlarında, suyollarında ve içsularda kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetlerinin ücretleri ile liman idari sınırlarında demirleyen gemilerin demirleme ücretlerini ve bu ücretlerin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar ile muafiyetleri belirleyecek.

Demirleme ücret tarifesi, bir günlük demirde kalma süresi için geminin seferi, demirde kalma süresi, aylık veya yıllık toplu ödeme, demirleme nedeni, demirlediği yer gibi unsurlar göz önünde bulundurularak geminin grostonu başına 2 lirayı geçmemek üzere Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından belirlenecek. Bu miktar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanununun mükerrer 298'inci maddesi uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacak.

Cumhurbaşkanı, bu miktarı 10 katına kadar artırmaya yetkili olacak. Demirleme ücretleri, Döner Sermaye İşletmesi hesabına yatırılacak. Yatırılan miktarın yüzde 50'si takip eden ayın beşine kadar genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Bakanlık merkez muhasebe birimine aktarılacak.

Denizlerdeki kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri
Türkiye deniz yetki alanlarında, su yollarında ve iç sularda verilecek kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yürütülecek. Bakanlık bu hizmetleri, belirlenen usul ve esaslar dahilinde gerçek veya tüzel kişilere yaptırabilecek veya devredebilecek.

Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetlerinin kamu yararı ve sorumluluğu önceliğiyle, bağımsızlık ve tarafsızlık ilkesi gözetilerek seyir emniyeti ile can, mal, deniz ve çevre emniyeti ve güvenliği odaklı olarak yürütülmesi esas olacak. Bu madde kapsamında gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan hizmetlerin mevzuata uygunluğu ve sürekliliği Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından denetlenecek.

Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetinin verilmesine ilişkin teknik gereklilikler, hizmet standartları, hizmeti verecek olan gerçek ve tüzel kişilere ilişkin şartlar, istisnalar, yasaklar ve yükümlülükler gibi usul ve esaslar ile bölgesel hizmet sahaları Bakanlık tarafından belirlenecek.

İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçiş esnasında verilecek kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının belirlediği usul ve esaslar dahilinde Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecek. Bu konuda gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri yetkilendirilemeyecek veya hizmet alımı yapılamayacak.

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından işletilen liman tesisleri ile Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında işletme hakkı devri/verilmesi yöntemiyle özelleştirilen liman tesisleri ve Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında işletilen liman tesislerinin, sözleşmelerinde hüküm olması halinde sadece bu tesislere yönelik kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetlerini verebilecek.

Mevki ve mesafeler itibarıyla bölgesel hizmet sahaları veya herhangi bir liman tesisi kümelenmesi ile ilgisi ve irtibatı bulunmayan liman tesislerinin kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri, kazanılmış hak oluşturmayacak şekilde ilgili tesisler tarafından verilebilecek. Bu fıkrada belirtilen liman tesisleri söz konusu hizmetleri, yönetmelikle belirlenen gereklilikler ile hizmet standartlarını sağlamak ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine uymak koşulu ile Bakanlıkça düzenlenen izin kapsamında yürütülecek.

Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmeti vermekte olan gerçek veya tüzel kişilerin, kılavuzluk ve römorkörcülük ile bunlarla bağlantılı palamar ve yer değiştirme gibi hizmetlerden elde ettiği gelirlerden oluşan aylık gayrisafi hasılattan, Aliağa, Ambarlı, Gemlik, İskenderun, Kocaeli ve Mersin Bölge Liman Başkanlıkları merkez idari sahasındakiler için yüzde 30, Bandırma, Ceyhan, İzmir, Samsun, Tekirdağ, Tuzla ve Yalova Bölge Liman Başkanlıkları merkez idari sahasındakiler için yüzde 25, Antalya, Çanakkale, İstanbul, Karadeniz Ereğli ve Zonguldak Bölge Liman Başkanlıkları merkez idari sahasındakiler ile Karabiga ve Taşucu Liman Başkanlıkları idari sahasındakiler için yüzde 20, diğer bölge liman başkanlıkları veya liman başkanlıkları idari sahasındakiler için yüzde 10, İstanbul ve/veya Çanakkale Boğazlarından geçiş bölgesi için yüzde 20 oranında pay alınacak.

Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetlerinin verildiği deniz alanlarındaki deniz trafik yoğunluğu göz önünde bulundurularak aylık gayrisafi hasılattan alınan payları yüzde 40'a kadar artırmaya veya yüzde 5'e kadar indirmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Kılavuzluk veya römorkörcülük hizmeti verenlerin, verdikleri hizmetten Bakanlığın belirlediği tarifeden daha düşük bir ücret almaları veya ücret almamaları halinde dahi ödeyecekleri pay, tarife üzerinden hesaplanarak ödenecek. Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmeti vermekte olan gerçek veya tüzel kişilerce ödenecek pay, en geç hizmetin verildiği ayı takip eden ayın 15'ine kadar Bakanlık döner sermaye işletmesi muhasebe birimi hesaplarına yatırılacak. Yatırılan miktarın yüzde 50'si takip eden ayın 5'ine kadar genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Bakanlık merkez muhasebe birimine aktarılacak.

Bu düzenlemede belirtilen yerler ile askeri tesisler dışında, sınırları ile hizmet koşulları Yönetmelikle belirlenen bölgesel hizmet sahalarında verilecek kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 18'inci maddesinde belirtilen işletme hakkının verilmesi yöntemi kullanılarak ihale yoluyla gerçek veya tüzel kişilere 20 yılı geçmemek üzere Bakanlık tarafından devredilebilecek. Bu madde kapsamında yapılacak özelleştirme ihalesinde değer tespiti yapılmayacak.

Özelleştirme ihalesi, işletme hakkı verilmesi sözleşmesi için geçerli olacak kılavuzluk ve römorkörcülük ile bunlarla bağlantılı palamar ve yer değiştirme gibi hizmetlerden elde edilen gelirlerden oluşan aylık gayrisafi hasılattan verilecek pay oranının belirlenmesi amacıyla, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunda belirtilen pazarlık usulü uygulanmak suretiyle gerçekleştirilecek.

Pazarlık usulü, kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri için belirlenen ilgili bölgede uygulanan pay oranı üzerinden artırma yapılmak suretiyle gerçekleştirilecek. Ancak Aliağa, Ambarlı, Ceyhan, Gemlik, İskenderun, Kocaeli ve Mersin Bölge Liman Başkanlıklarını kapsayan bölgesel hizmet sahalarında artırma yapmaya esas pay oranı kılavuzluk hizmetleri için yüzde 40 olacak.

İhale komisyonu tarafından gerekli görüldüğü takdirde ihale, pazarlık görüşmesine devam edilen teklif sahiplerinin katılımı ile açık artırma suretiyle sonuçlandırılabilecek. İhale, Bakanlık bünyesinde, Bakan tarafından belirlenen ve beş kişiden oluşan ihale komisyonu tarafından gerçekleştirilecek. İhale Komisyonu Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 18'inci maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre çalışacak ve sekretaryasını Denizcilik Genel Müdürlüğü yürütecek. Bu madde kapsamında yapılacak işletme hakkının verilmesi imtiyaz addolunmayacak. Bir bölgesel hizmet sahasında kılavuzluk hizmetleri ve römorkörcülük hizmetleri aynı kişilere ihale edilmeyecek. Bu çerçevede imzalanan sözleşmeler özel hukuk hükümlerine tabi olacak.

İhale aşamasında Kamu İhale Kanununun ceza ve yasaklama hükümleri, sözleşmenin uygulanması aşamasında Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun ceza, yasaklama ve sözleşmenin feshi hükümleri uygulanacak.

Bakanlık, herhangi bir bölgesel hizmet sahasında veya liman tesisinde, kılavuzluk veya römorkörcülük hizmetlerinin yürütülmesine yönelik talep olmaması, bu hizmetleri yürüten gerçek veya tüzel kişilerin sunduğu hizmetin süresinden önce herhangi bir nedenle sona ermesi veya iptal edilmesi yahut mücbir sebep durumunun gerçekleşmesi halinde geçici olarak yeterli hizmet verebilecek şartları haiz mevcut kılavuzluk veya römorkörcülük hizmeti veren gerçek veya tüzel kişileri, kamu yararı amacıyla sınırlı olmak üzere, kapasite ve coğrafi yakınlık gibi hususları gözeterek makul bir süre için görevlendirebilir veya bu hizmetleri kendisi verebilecek.

Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmeti verenler, Bakanlıkça belirlenen şartları sağlayamamaları veya kaybetmeleri, verilen süre içerisinde şartları yerine getirememeleri halinde ilgili sahada hizmet vermesine izin verilmeyecek. Bu maddede belirlenen yükümlülüklere aykırı hareket edenlere Bakanlık veya liman başkanlığı tarafından ihlalin niteliğine göre 100 bin Türk Lirasından 2 milyon Türk Lirasına kadar idari para cezası verilecek. İdari para cezalarının uygulanması, ilgili döneme ait payların ödenmesine ilişkin yükümlülükleri ortadan kaldırmayacak. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca çıkarılan Yönetmelikle belirlenecek.

Limanlara gelen gemilerden "sera gazı emisyonu" bedeli alınacak
Yük veya yolcu elleçleme amacıyla limanlara gelen veya limanlardan ayrılan ticari gemilerin saldıkları sera gazı emisyonlarının karşılığı olarak, düzenleme kapsamında hesaplanarak gemi sahiplerinden tahsil edilen tutarlar genel bütçenin "B" işaretli cetveline özel gelir olarak kaydedilecek. Alınacak bedeller, doğrulanan sera gazı emisyonları ile Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemi güncel karbon fiyatı temel alınarak belirlenecek ve bu bedel her yıl, bir sonraki yılın eylül ayı sonuna kadar bir önceki yılın toplam bedeli olarak ödenecek.

Genel bütçenin "B" işaretli cetvelinde özel gelir olarak tahmin edilen gelir karşılığı tutarlar, yeşil denizcilik için araştırma, geliştirme, dönüşüm ve yeni yapım faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bütçesine özel ödenek olarak kaydedilecek. Ödenek tutarını aşan gelir gerçekleşmeleri karşılığında ödenek eklemeye ve ödenek kaydedilen tutarlardan yılı içinde harcanmayan kısımları ertesi yıl bütçesine devren ödenek kaydetmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak. Özel gelir ve ödeneklerin kullanımına ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.

Uygulama kapsamına alınacak gemilerin cinsi, sefer bölgesi, tonajı, gemilerden alınacak emisyon bedeli oranları, emisyonların izlenmesi, raporlanması ve doğrulanmasına ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetlerine ilişkin çıkarılacak Yönetmelik maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde yürürlüğe konulacak. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesini müteakip en geç bir ayın sonunda belirtilen ihalelerin işlemleri başlatılacak. Söz konusu ihale süreçleri tamamlanıncaya kadar mevcut kılavuzluk veya römorkörcülük hizmeti vermekle yetkilendirilmiş veya görevlendirilmiş gerçek veya tüzel kişiler, hizmet vermeye, yetkilendirildikleri veya görevlendirildikleri şartları korumak ve pay ödemek kaydıyla devam edebilecek. İhalenin tamamlanmasını müteakip bu kişilerin yetkileri ve görevleri sona erecek.

Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmeti veren tüm gerçek ve tüzel kişiler ile ihale işlemleri tamamlanana kadar bu hizmeti vermekle yetkilendirilmiş ve görevlendirilmiş olanlar aylık gayrisafi hasılattan ödeyecekleri payları 1 Mart 2024 itibarıyla ödeyecek.

Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanununa eklenecek maddeye göre, yapılacak denetimin usul ve esasları idare tarafından yönetmelikle belirlenecek. Bu denetim, idare tarafından oluşturulan, liman giriş ve çıkış işlemlerinin takip edildiği sistem üzerinden sunulan belgeler üzerinden de yapılabilecek.

Ticaret gemilerinin tahsis edildikleri işlere ve yapacakları yolculuklara göre "seyir ve telsiz ekipmanları" da denetlenebilecek.

Ticaret gemilerinin tahsis edildikleri işlere ve yapacakları yolculuklara göre tekne, makine, kazan, genel donanım, can kurtarma, yangından korunma ve yangın söndürme, seyir ve telsiz ekipmanları ve sair araç ve teferruatının yönetmeliği gereğince haiz olmaları lazım gelen durumları ve bu hususların denetimi; uluslararası sözleşmeler kapsamında olan gemiler için taraf olunan uluslararası sözleşmelere göre, kapsam dışında kalan ticaret gemileri için ise idare tarafından çıkarılan yönetmeliklere göre belirlenecek.