Gökçen ERDEM - IC KARASU Liman Müdürü

Marmara bölgesinin denize açılan kapısı olarak tasarlanan IC Karasu Limanı, TÜİK verilerine göre Türkiye ihracatının yüzde 53,47’sini karşılayan Marmara bölgesine adeta soluk aldırıyor. 130 bin metrekarelik alana, 457 metrelik genel kargo ve 213 metrelik Ro-Ro rıhtımına sahip olan IC Karasu Limanı’nın faaliyetlerini Liman Müdürü Gökçen Erdem ile konuştuk.

Karasuport bölgesel katkılarının yanında Türkiye ekonomisine de çok ciddi katkıları olan bir yatırım. Kuruluş sürecinizle başlayalım isterseniz...

1994 yılında inşasına başlanan Karasu Limanı, 2008 yılında tamamlandı. 2011 yılında Yap İşlet Devret sistemi ile başlayan ‘Karasu Limanı üst yapı’ çalışmaları da 2017 yılında bitirilerek IC Karasu Limanı hizmete alınmış oldu.

Marmara Bölgesi’nin ‘denize açılan kapısı’ olarak tasarlanan IC Karasu Limanı, Ülkemizin Karadeniz’de yer alan en batıdaki limanıdır. TÜİK verilerine göre 2021 yılında Türkiye ihracatının yüzde 63,47’sini tek başına karşılayan Marmara Bölgesi’nin üretimde kullanılacak hammadde ihtiyacı ve üretilen malların ihracı bakımından deniz ulaşımına daha fazla ihtiyaç duyduğu aşikardır.

IC Karasu Limanı bu ihtiyacı karşılayabilmek için 130 bin metrekarelik alana, 457 metrelik genel kargo ve 213 metrelik Ro-Ro rıhtımına sahiptir.

Limandaki makina parkuru ve teknik kapasiteler nasıl?

Ekipman parkımızda, Genel Kargo, Dökme Yükler, Konteyner, Ro Ro ve Proje Yükleri elleçlemeye uygun liman vinci, forklift, loder, bobcat, çekici ve diğer ataçmanlar bulunmaktadır. En yüksek kapasiteli vincimiz 124 ton kaldırma kapasitesine sahip ve elektrik enerjisi ile çalışabiliyor.

Teknoloji kullanımı konusunda da ülkenin önde gelen limanlarından birisiniz sanırım.

Liman operasyonlarımızı Terminal Operasyon Sistemi ile yönetiyoruz. Sahamızdaki ve gemilerdeki tüm yük hareketleri sistem üzerinde kayıtlı olarak android tabanlı el terminalleri ile yönetilmektedir. Liman sahamızın aydınlatılma sisteminden tutun gemilere verilen suya kadar birçok sürecimizi otomasyon sistemleri ile yönetiyoruz.

Daha çok hangi lokasyonlarda ne tür hizmetleriniz var?

IC Karasu Limanı, bölgenin deniz lojistiğiyle yürütülen ticaretine ev sahipliği yapıyor. Bu anlamda, limanımızdan en çok ihracat yapılan ilk üç ülke, 695.000 ton ile Ukrayna, 160.000 ton ile ABD ve 66.000 ton ile Romanya’dır.

Tarım ürünleri ağırlıklı ithalatımızı ise 2,7 milyon ton ile Rusya, 904 bin ton ile Ukrayna ve 176 bin ton ile Mısır gerçekleştirdik.

IC Karasu Limanı’na son beş yılda 1.142’si genel kargo, 613’ü Ro-Ro gemisi olmak üzere toplam 1.755 ticari gemi yanaştı.

Limanımız üzerinden en çok ihracat yapılan ilk üç yük cinsi, 603.000 ton kireç taşı, 236.000 ton klinker ve 218.000 ton rulo sac oldu.

Yukarıdaki verilerden yola çıkarak; Karadeniz ticaretinde yine en büyük ortağımızın Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler olduğunu görebiliriz. ABD ile olan ticaretimizin önemli bir kısmını alüminyum ve çelik sac üretimi oluşturuyor. Marmara Bölgesi metal sanayinde de üreticiler barındırdığı için, ABD’nin bu ihtiyacı limanımız üzerinden karşılanıyor.

Geride bıraktığımız 2022 ilk üç çeyreğinde, faaliyetlerinizin yoğun olduğu bölgede ciddi sıkıntılar vardı. Bu dönemde siz neler yaptınız?

2022 yılı ilk dokuz ayında baktığımızda, bölgemizde ciddi gelişmeler oldu. Yılın ilk dokuz ayında Ro Ro yüklerimizde Ukrayna limanlarının kapanması sebebiyle önemli bir düşüş yaşadık. Genel ve Dökme yüklerde ise beklenenin üzerinde bir talep ile karşılaştık ve1 milyon tona yaklaştık.

Limana demiryolu bağlantısı gündemde. Bu konuda son durum nedir?

Karasu Limanı’na demiryolu bağlantısı limanın kuruluş projesinde bulunan bir altyapı. Demiryolu inşaatının bir kısmı tamamlamış durumda. Ulaştırma Bakanlığı Lojistik Master Planı’nda da Karasu Limanı demiryolu bağlantısına yer verildi, plan doğrultusunda tamamlanmasını bekliyoruz. Demiryolu bağlantı altyapısı limanımızın büyüme ve genişlemesi kapsamında önemli bir yer tutmaktadır.

Limanın konumu İstanbul Boğazı'ndaki trafiği hafifletmesi bakımından da önemli. Bu konuda maliyet ve zaman avantajı da oluyor sanırım...

İstanbul boğazındaki geçiş beklemeleri ve yaşanan hava muhalefetleri sebebiyle, Karasu Limanı’na uğrak yapan gemiler önemli avantajlar sağlıyor. Hem bekleme süresi hem de denizdeki seyir mesafesinin kısalması maliyetleri düşürüyor. Bu avantajlar navlun fiyatlarına da yansıyıp üretici firmaların maliyerlerinin azalmasına katkı sağlıyor.

Rusya ve Karasu arasındaki Ro-Ro seferleriniz hakkında da bilgi alabilir miyiz? İhracatçılara ne tür avantajlar sağladı?

Karasu Rusya Ro-Ro seferleri ile aslında ihracatçılara yeni bir çıkış kapısı açılmış oldu. Ukrayna limanlarının kapanması, Ukrayna üzerinden Rusya’ya transit yük taşınmasını durdurdu ve ihracatçılar alternatif taşıma rotası bulmaya yöneldi . Sınır kapılarına baktığımızda da uzun araç kuyrukları ve beklemeler mevcut. Karasu - Rusya Ro-Ro hattı, Karasu Limanı hinterlandındaki ihraçatçılara nefes aldıran bir servis oldu.

Liman bulunduğu bölgede istihdama da ciddi bir katkı sağlıyor. Çalışanlarınız ve ekibiniz ile ilgili bilgi alabilir miyiz?

Liman bünyesinde toplam 150 kişi çalışmaktadır. Dolaylı istihdamı ise yaklaşık 500 kişi olarak tahmin ediyoruz.

Son olarak, küresel gelişmeler ışığında denizcilik sektörü açısından gelecek öngörülerinizi alabilir miyiz?

Pandemi ve Ukrayna’nın işgaliyle devam eden süreçte var olan ticaret yollarının değiştiğini, ihracat ve ithalat dengelerinin bozulduğunu görüyoruz. Dünya çapında etkili olan tedarik krizi pek çok ülkeyi stratejik hammadde ve ürün alımında yakın coğrafyasıyla ticaret yapmaya itti.

Türkiye bu durumdan olumlu etkilenecek ülkeler arasında yer alıyor. Genç ve üretim odaklı ekonomimiz yanı başımızdaki devasa tüketim ekonomilerinin (Avrupa Birliği üyesi, Eurozone ülkeleri) taleplerini karşılayacak güce ve tecrübeye sahip.

Ukrayna’nın işgali dünyanın en büyük ülkesi Rusya’yı uluslararası ticaret rotasından çıkardı. Rusya’nın devre dışı bırakılmasıyla, Asya’yı, Avrupa’ya bağlayan gelişmiş tren yolu sisteminin de Avrupa ile yapılacak doğrudan ticareti etkilediğini görüyoruz. Güneyimizde ise İran’a uygulanan ambargo ve Suriye’de yaşanan iç savaş karayolu ticaretini imkânsız kılıyor.  

Giderek hareketlenen Orta Asya pazarının Avrupalı üreticilerle buluşabilmesi, Çin merkezli üretilen ürünlerin Avrupa pazarına olan hareketi ve dünyanın en büyük iki tarım üreticisi Rusya ve Ukrayna’nın tahıl ürünlerinin ana alıcılar olan Afrika’ya akışı Türkiye topraklarının üzerinden geçiyor.

Türkiye ‘orta koridor’da yer alan en önemli aktörlerden biri. Doğu-Batı eksenli ticarette önemimiz artarken, Kuzey-Güney eksenli ticarette de savaşın ortaya çıkardığı yeni düzene en hızlı ayak uydurabilen ülkeyiz.

IC Karasu Limanı olarak Türkiye’nin jeopolitik öneminin farkındayız. Türkiye’nin her iki yönlü (kuzey-güney / doğu-batı) ticarette en güvenli, hızlı ve ekonomik lojistik çözümleri ortaya koyabileceğine inanıyoruz.

Not: Bu röportaj Deniz Endüstri dergimizin Kasım-Aralık 2022 - 87. sayısında yayımlanmıştır.