ABD'de iklim savunucusu gruplar tarafından bu hafta içinde Donald Trump yönetimine karşı iki dava açıldı.

Bunlar, ABD Başkanı'nın çığ gibi büyüyen çevresel geri adımlarına karşı yeşil gruplar tarafından başlatılan ilk yasal mücadeleler.

Her iki dava da Trump'ın "sondaj, bebeğim, sondaj" planı ve okyanusları açık deniz petrol ve gaz projelerine açma girişimlerini hedef alıyor. Yeni yönetimin bu çabaları, ABD'nin halihazırda tarihteki tüm diğer ülkelerden daha fazla petrol üretmesine rağmen gerçekleşiyor.

Her iki davada da davacılar, deniz korumalarını ortadan kaldırmaya yönelik bu hamlelerin yasa dışı olduğunu iddia ediyor.

Amerikan çevre örgütü Sierra Cub'ın kıdemli avukatı Devorah Ancel, "Açık deniz sondajının hassas okyanus sularımız üzerindeki etkisini ve çevredeki topluluklara, deniz yaşamına ve ekosisteme neler yaptığını gördük," diyor.

"Amerikalıların yaklaşık yüzde 40'ı gelişmek için sağlıklı bir okyanusa ihtiyaç duyan kıyı bölgelerinde yaşarken, kritik korumaları kaldırmak Trump'ın bu toplulukları ne kadar az önemsediğini gösteriyor."

"Trump ilk yönetimi sırasında korumaları geri almak için bu yasa dışı hamleyi denedi ve başarısız oldu. Bu sefer de başarılı olamayacağından emin olmak için çalışmaya devam edeceğiz."

ABD sularında petrol ve doğal gaz sondajı yasağının geri çekilmesi
İlk dava, Trump'ın ikinci döneminin başlamasına saatler kala imzaladığı bir kararnameye karşı açılıyor. Bu kararname, eski Başkan Biden'ın ABD kıyı sularının geniş alanlarını gelecekteki petrol ve gaz kiralamalarına karşı korumasını iptal ediyor.

Dava, aralarında Greenpeace, Sierra Club, Oceana ve Kuzey Alaska Çevre Merkezi'nin de bulunduğu bir dizi yerel ve ulusal kuruluş tarafından açıldı.

Biden, başkanlığı sırasında Kanada'dan Florida'nın güney ucuna kadar milyonlarca hektarlık ABD sularını açık deniz fosil yakıt sondajından korumuştu. Trump'ın Başkan olarak ilk gününde kaldırmak istediği bu korumalar, ülkenin petrol ve gaz üretimini arttırma çabasının bir parçasıdır.

Oceana kampanya direktörü Joseph Gordon "Başkan Trump'ın kararnamesi milyonlarca dönümlük okyanus koruma alanını geri alacak, kıyı ekonomilerimizi ve sağlıklı, gelişen okyanuslara bel bağlayan insanları tehlikeye atacaktır," dedi.

Kâr amacı gütmeyen çevre hukuku kuruluşu Earthjustice, Oceana'yı ve davada yer alan diğer iklim savunucusu grupların çoğunu temsil ediyor. Earthjustice, Dış Kıta Sahanlığı Arazileri Yasası'nın (OCSLA) Başkanlara açık deniz alanlarını petrol ve gaz kiralamasından geri çekme yetkisi verirken, önceki başkanların geri çekme işlemlerini iptal etme yetkisi vermediğini söylüyor.

Earthjustice'in okyanuslardan sorumlu yönetici avukatı Steve Mashuda, yasanın bu şekilde kötüye kullanılmasını tekrar mahkemeye taşıyoruz," dedi.

"Korumaları geri almaya ve sularımızı petrol endüstrisine daha fazla feda etmeye çalıştığı ilk seferde Trump'ı mağlup ettik."

Arktik ve Atlantik okyanuslarının sondaja açılması
Konuyla ilgili ikinci dava da aynı grupların birçoğu ve çok sayıda Alaska çevre örgütü tarafından açıldı.

Dava, 2021 yılında federal mahkemenin aldığı ve ilk Trump yönetiminin Kuzey Kutbu ve Atlantik Okyanuslarındaki açık deniz alanları için Obama döneminden kalma korumaları geri almasını engelleyen kararın eski haline getirilmesini amaçlıyor.

Davaya müdahil olan gruplardan biri olan Defenders of Wildlife'ın kıdemli avukatı Sierra Weaver, "Arktik Okyanusu yaklaşık on yıldır ABD'nin sondaj çalışmalarına karşı korunuyor ve bu korumalar federal mahkemeler tarafından da teyit edildi," dedi.

"Bu kıyı şeritleri korunmuş olmasına rağmen, yönetim petrol endüstrisinin kârı için en kırılgan ve el değmemiş manzaralarımızdan bazılarını elden çıkarma arayışında hiçbir kısıtlama göstermiyor."

Deniz koruma alanlarını ortadan kaldırmaya yönelik mevcut çabalarının bir parçası olarak Trump, Kuzey Buz Denizi'nin tamamını bir kez daha sondaj çalışmalarına açma girişimlerini yeniden canlandırdı.

Trump'ın ilk yönetimi sırasında bu kararnameye karşı başarılı bir mücadele yürüten grupların koalisyonuna liderlik eden League of Conservation Voters'ın başkanı Gene Karpinski, "Davamızı yeniden açmak zorunda kalmamalıyız çünkü Başkan Trump bunu en son denediğinde zaten kaybetmişti," diyor.

"Kongre'ye, Başkan'a ve bu ülkenin insanlarına, zaten koruma altında olan kıyı topluluklarını ve sularını riskli ve kirli açık deniz sondajlarından koruma kararlılığımızı gösteriyoruz."