Hakan ÇENDİK
KOSDER Yönetim Kurulu Başkanı
Eğitimden düzenlemelere, organizasyonlardan sektörel desteklere kadar geniş bir yelpazede çalışmalar yürüten dernek, SHIPROUTE-24 gibi büyük etkinliklerle küresel ölçekte ses getirdi. Koster filosunun yenilenmesi ve sürdürülebilirlik alanındaki çalışmalarıyla sektöre yön veren derneğin faaliyetlerini ve gelecek hedeflerini Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Çendik ile konuştuk.
KOSDER'in kuruluşundan bu yana geçen süre zarfında, Türk denizcilik sektöründe gözlemlediğiniz en önemli değişimler ve gelişmeler nelerdir? Derneğiniz bu süreçlere nasıl katkı sağladı?
2024 yılında 10. yaşını kutlayan KOSDER, sadece bir denizci sivil toplum kuruluşu olmanın da ötesinde uluslararası arenada ses getiren bir organizasyon haline geldi. 22 Ekim 2024’te düzenlenen SHIPROUTE-24 gibi büyük etkinliklerle, dünya genelinde 43 ülkeden 700’den fazla denizciyi bir araya getirerek tıpkı 2022 yılında düzenlediğimiz ISTHIP gibi sektörde önemli bir etki yarattı.
KOSDER Akademi aracılığıyla düzenlenen paneller, eğitimler ve söyleşiler, sektörde bilgi paylaşımını artırdı ve özellikle genç denizcilere ışık tuttu. Ayrıca Cumhuriyet’in 100. yılı çerçevesinde başlatılan burs programıyla 127 denizci öğrenciye burs sağlandı ve eğitim kurumlarının ihtiyaçları karşılandı.
Denizcilik sektöründe karbon salınımını azaltmaya yönelik uluslararası düzenlemelere uyum sağlamak adına bilgilendirme toplantıları, eğitimler ve ortak satın alma çalışmaları yapıldı. Bu sayede sektör temsilcilerinin üzerindeki yük hafifletildi.
KOSDER, Türk denizciliğinin gelişimine katkı sağlamak adına sektör temsilcileri ve idari kurumlar arasında köprü vazifesi gördü. Son bir yılda 100’den fazla resmi başvuruyla denizcilerin talep ve sorunlarını ilgili mercilere iletti. 2024 yılı küresel ölçekte ekonomik zorluklarla geçse de KOSDER, üyeleriyle birlikte bu süreçte ümitvar olmanın önemini vurgulayarak, sektörü güçlendiren adımlar attı.
Sonuç olarak, KOSDER, kuruluşundan bu yana sektöre sadece yerel ölçekte değil, küresel düzeyde de önemli katkılar sunmuş; eğitimden düzenlemelere, uluslararası organizasyonlardan sektörel desteklere kadar geniş bir alanda Türk denizciliğinin gelişimine katkı sağlayan öncü kuruluşlar arasında yerini almıştır.
Geçtiğimiz Kasım ayında, yaşlı Türk kosterlerinin yenilenmesi konusunun derneğinizin ana hedeflerinden biri olduğunu belirtmiştiniz. Bu konuda bugüne kadar hangi adımları attınız ve gelecekte ne gibi planlarınız var?
Bildiğiniz üzere ortalama yaşı neredeyse 30’a yaklaşan Türk Kosterlerinin Yenilenmesi Projesi Derneğimizin kuruluş amaçlarından birisini hatta en önemlisini oluşturuyor. Ülkemize büyük bir ekonomi ve döviz girdisi kazandıran aynı zamanda istihdam olanakları sağlayan koster gemilerinin yenilenmesi konusunda, KOSDER kurulduğu günden bu yana büyük bir özveriyle elinden gelen gayreti gösterdi ve göstermeye de devam ediyor. Öyle ki bu gayret ’yaşlı kosterlerin’ ülke gündeminin ilk sıralarına taşınmasına ve bu çerçevede idaremizin de ‘yenilenme’ kapsamında önemli adımlar atmasına katkı sağladı. 11 Haziran 2018 tarihinde Dönemin; Başbakanı Sayın Binali Yıldırım, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Faruk Özlü, Ekonomi Bakanı Sayın Nihat Zeybekci ve Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Ahmet Arslan'ın katılımıyla gerçekleştirilen Koster Yenileme Projesi imza töreni bunun en bariz örneklerinden birisi olmuştu. İlk aşamada en az 100 kosterin yenilenmesi hedefiyle başlatılması planlanan proje, sonrasında yaşanan idari değişimlerle rafa kalkmıştı. Bu gelişmelerin ardından KOSDER ‘rüya projenin’ hayata geçirilmesi için girişimlerini sürdürmüş, idaremizin KOSGEB ve hurda teşvik düzenlemeleriyle proje bir nebze de olsa hayata geçirilmeye çalışılmıştır.
Gelinen noktada; kamu kurum, kuruluşlarından ve bankalardan uygun şartlarda kaynak elde edilebilme imkânının sağlanamaması, projenin tam olarak hayata geçirilmesinin önündeki en büyük engel olarak ortada duruyor. Bu durumun aşılabilmesi için KOSDER de üstüne düşüne vazifeyi yerine getirmeye ve gerekli girişimleri yapmaya devam ediyor.
Dünya Bankası ile Türk koster filosunun yenilenmesi için bir araya geldiniz. Bu iş birliğinin detayları ve beklenen sonuçları hakkında bilgi verebilir misiniz?
Koster filosunun yenilenmesi, Türk denizcilik sektörünün uzun süredir gündeminde olan kritik bir konu. Bu kapsamda, 28 Ocak’ta Dünya Bankası çatısı altında faaliyet gösteren Uluslararası Finans Kurumu (IFC) ile önemli bir toplantı gerçekleştirdik. Dünya Bankası, Türkiye’de farklı sektörlerde olduğu gibi, denizcilik alanında da yatırım ve finansman desteği sağlamak konusunda ciddi bir irade ortaya koyuyor. Özellikle uluslararası denizcilik regülasyonları ve çevresel düzenlemeler göz önüne alındığında, filomuzun modernizasyonu kaçınılmaz hale geldi.
Bu görüşmede, Dünya Bankası’nın Türk koster filosunun yenilenmesine destek vermeye hazır olduğu ve sürecin belirli bir program çerçevesinde yürütüldüğü vurgulandı. IFC’nin yeşil enerji odaklı projelere verdiği destek, koster filosunun düşük emisyonlu ve çevre dostu gemilerle yenilenmesi sürecini hızlandıracak. Kükürt emisyonlarına ilişkin uygulamaların doğrudan koster gemilerini ilgilendirdiğini düşündüğümüzde, bu destek sektöre büyük bir avantaj sağlayacaktır.
Bu iş birliğinin en önemli sonuçlarından biri, Türk denizcilik sektörünün uluslararası rekabet gücünün artırılması olacak. Aynı zamanda, çevresel sürdürülebilirlik açısından daha yeşil bir denizcilik anlayışına geçiş yapılacak. KOSDER olarak biz de bu sürece katkı sağlamaya devam edeceğiz ve Dünya Bankası ile yakın iş birliği içinde çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Önümüzdeki dönemde tekrar bir araya gelerek sürecin detaylarını ve ilerleyişini değerlendireceğiz.
KOSDER Akademi bünyesinde MRV (Monitoring, Reporting, Verification) uygulamaları üzerine eğitimler düzenlediniz. Bu eğitimlerin sektöre katkıları ve katılımcıların geri dönüşleri nasıl oldu?
Bildiğiniz gibi, denizcilik sektöründe çevresel sürdürülebilirlik giderek daha büyük bir önem kazanıyor. Avrupa Birliği ve uluslararası denizcilik otoriteleri tarafından getirilen düzenlemeler, gemi emisyonlarının izlenmesi, raporlanması ve doğrulanmasını (MRV) zorunlu hale getirdi. Bu kapsamda, KOSDER Akademi olarak sektördeki farkındalığı artırmak ve firmalarımızın bu düzenlemelere uyum sağlamasına yardımcı olmak amacıyla MRV uygulamaları üzerine çok sayıda eğitim programı düzenledik.
Bu eğitimlerde, katılımcılara MRV sürecinin tüm aşamaları hakkında detaylı bilgi verildi. Gemilerde yakıt tüketiminin nasıl izleneceği, raporlamaların nasıl yapılacağı ve doğrulama süreçlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar konusunda uzmanlarımız tarafından kapsamlı bir anlatım sunuldu. Aynı zamanda, uluslararası regülasyonlara uyum sürecinde firmaların karşılaşabileceği zorluklar ve çözüm önerileri de ele alındı.
Eğitimlerimiz, özellikle armatörler, gemi işletmecileri ve denizcilik sektörünün farklı alanlarında faaliyet gösteren profesyoneller tarafından büyük ilgi gördü. Katılımcılar, güncel düzenlemelere dair bilgi edinmenin yanı sıra, uygulamalı anlatımlar sayesinde öğrendiklerini doğrudan iş süreçlerine entegre edebilme fırsatı yakaladılar. Aldığımız geri dönüşler de oldukça olumlu oldu; birçok katılımcı, bu eğitimlerin sektörde büyük bir boşluğu doldurduğunu ve MRV uygulamalarına dair farkındalıklarını önemli ölçüde artırdığını belirtti.
KOSDER olarak, sektörümüzün uluslararası regülasyonlara en iyi şekilde adapte olmasını sağlamak adına bu tür eğitimleri sürdürmeye ve içeriklerini daha da geliştirmeye devam edeceğiz.
Üyelerinizle düzenlediğiniz kahvaltılı sohbet toplantılarının amacı ve bu etkinliklerin dernek içi iletişime katkıları hakkında ne düşünüyorsunuz?
KOSDER olarak üyelerimizle güçlü bir iletişim kurmak ve sektörün güncel sorunlarını samimi bir ortamda tartışabilmek adına kahvaltılı sohbet toplantılarını büyük bir önemle düzenliyoruz. Bu etkinlikler, sadece bir araya gelmek için değil, aynı zamanda sektördeki gelişmeleri değerlendirmek, üyelerimizin karşılaştıkları sorunları doğrudan dinlemek ve çözüm önerileri geliştirmek için önemli bir platform oluşturuyor.
Bu toplantılarda, sektörümüzü ilgilendiren mevzuat değişikliklerinden yeni yatırım fırsatlarına, uluslararası regülasyonlardan finansman olanaklarına kadar geniş bir yelpazede konular ele alınıyor. Üyelerimiz, deneyimlerini paylaşarak birbirlerinden öğrenme fırsatı buluyor ve sektörün geleceğine dair fikir alışverişinde bulunuyor. Aynı zamanda, bürokrasinin ve finans kuruluşlarının temsilcileri de zaman zaman bu toplantılara katılarak, sektörün ihtiyaçlarını doğrudan dinleme imkânı yakalıyorlar.
Geri bildirimlere baktığımızda, üyelerimizin bu toplantılardan oldukça memnun olduğunu görüyoruz. Resmi toplantılardan farklı olarak daha samimi bir ortamda gerçekleştiği için, fikir alışverişi daha açık ve verimli bir şekilde yapılıyor. Katılımcılar, sektöre dair güncel gelişmeleri yakından takip edebilme ve sorunlarını birebir dile getirme fırsatına sahip oluyor.
KOSDER olarak, sektörümüzün birlik ve dayanışma ruhunu güçlendirmek adına bu tür etkinlikleri düzenlemeye devam edeceğiz. Çünkü biliyoruz ki, güçlü bir iletişim ve iş birliği, sektörümüzün geleceği için en önemli unsurlardan biri.
SHIPROUTE-24 etkinliğinde 43 ülkeden 700'e yakın denizciyi bir araya getirdiniz. Bu etkinliğin uluslararası denizcilik camiasındaki yeri ve önemi nedir? Gelecekte benzer organizasyonlar planlıyor musunuz?
SHIPROUTE-24, sadece Türk denizciliği için değil, uluslararası denizcilik camiası için de büyük bir öneme sahip bir etkinlikti. Bu yılki etkinliğimize 43 ülkeden 700’e yakın seçkin denizci katıldı ve etkinliğimiz, denizcilik dünyasının önemli isimlerini İstanbul’da buluşturdu. Misafir ülke olarak Hollanda’nın katılımıyla, özellikle Türk ve Hollanda denizciliği arasındaki güçlü ilişkiler pekiştirilmiş oldu. Hollanda Kraliyet Armatörler Birliği (KVNR) ile uzun süredir süregelen iş birliğimizin ürünü olarak, bu etkinlik gerçekten büyük bir organizasyon haline geldi. Bu tür bir iş birliği, farklı kültürlerden gelen sektör profesyonelleriyle etkileşim kurma fırsatı sundu ve denizcilik sektöründeki küresel sorunlara çözüm arayışı için çok verimli bir platform oluşturdu.
Etkinlik, sadece bir konferans değil, aynı zamanda sektördeki lider isimlerle tanışmak ve iş birlikleri kurmak için mükemmel bir networking fırsatı sundu. Katılımcılar, iş ortaklarıyla bir araya gelerek yeni projeler için zemin hazırladılar. Özellikle dünya denizciliğinin büyük oyuncularının katılımı, Türkiye’nin ve Türk denizciliğinin küresel arenadaki yerini güçlendirdi.
SHIPROUTE-24, bir önceki etkinliğimiz ISTHIP ile de benzer bir iz bırakmayı başardı. 2022’de düzenlediğimiz ISTHIP, yine uluslararası bir etkinlikti ve dünya çapında büyük bir yankı uyandırmıştı. Bu etkinliklerin amacı, sadece sektör profesyonelleri için bilgi alışverişi yapmak değil, aynı zamanda Türk denizciliğini dünyaya tanıtarak uluslararası iş birliklerini geliştirmektir.
Gelecek yıllarda da SHIPROUTE gibi etkinliklere devam edeceğiz. Bu etkinlikleri her iki yılda bir düzenlemeyi planlıyoruz ve her seferinde yeni bir misafir ülke ile sektördeki tüm paydaşları bir araya getirerek küresel denizcilik gündemini şekillendirecek tartışmalar yapmayı hedefliyoruz. KOSDER olarak, denizcilik sektörünün geleceğine yön verecek bu tür platformları oluşturmaya devam edeceğiz.
Genç denizcilere yönelik burs ve eğitim destekleriniz hakkında bilgi verebilir misiniz? Bu tür desteklerin sektöre olan etkilerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
KOSDER olarak, Türk denizciliğinin geleceğini şekillendirecek olan genç denizciler için önemli çalışmalar yapıyoruz. Cumhuriyetimizin 100. yılı çerçevesinde başlattığımız burs projesi kapsamında, şu ana kadar 127 denizci öğrencimize burs sağladık. Bu burslar, öğrencilerimizin denizcilik alanındaki eğitimlerini sürdürebilmesi adına büyük bir fırsat sunuyor ve sektöre nitelikli eleman kazandırma hedefimizi pekiştiriyor.
Bunun yanı sıra, denizcilik eğitim kurumlarından gelen talepler doğrultusunda eğitim ve öğretim faaliyetlerinde kullanılmak üzere bazı araç ve gereç ihtiyaçlarının temin edilmesi için de çalışmalarımız devam ediyor. Ayrıca, denizci öğrencilerin staj yeri bulmaları konusunda yaşadıkları sorunlar üzerine de çözüm arayışlarımız sürüyor. Bu konuda, öğrencilerimizin pratik deneyim kazanmaları için daha fazla fırsat yaratmak adına sektörümüzle işbirlikleri yapmayı hedefliyoruz.
Tüm bu destekler, öğrencilerimizin eğitim süreçlerini kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda sektöre daha donanımlı ve bilgili genç profesyoneller kazandırmayı amaçlıyor. KOSDER olarak, bu tür projelerle sektöre olan katkımızı her geçen gün artırarak, Türk denizciliğinin daha sağlam temeller üzerinde ilerlemesini sağlayacağımıza inanıyoruz.
BIMCO’ya üye olarak Türk denizciliği ve Türk koster taşımacılığının uluslararası arenada temsil edilmesi adına büyük bir adım attınız. Bu çerçevede KOSDER'in uluslararası denizcilik kuruluşlarıyla olan ilişkileri ve iş birlikleri hakkında bilgi verebilir misiniz? Bu ilişkilerin Türk denizcilik sektörüne katkıları nelerdir?
KOSDER olarak, uluslararası arenada Türk denizciliğini daha güçlü bir şekilde temsil edebilmek için önemli bir adım attık. Şubat 2025 itibariyle Baltık ve Uluslararası Denizcilik Konseyi (BIMCO) üyesi olduk. Bu üyelik, Türk koster taşımacılığının global ölçekte tanıtılmasına ve dünya denizciliğiyle ilgili kritik konularda söz sahibi olmamıza olanak tanıyacak. Aynı zamanda, BIMCO Documentary Committee-Belge Komitesi üyesi olmamız, denizcilik sektöründe kullanılan sözleşmelerin ve belgelerin hazırlanması ve güncellenmesi noktasında katkıda bulunmamıza fırsat verecek.
BIMCO ile olan bu iş birliği, Türk denizcilik sektörüne uluslararası standartlar ve hukuki düzenlemeler konusunda fayda sağlayacak. Ayrıca, IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü) ile de güçlü ilişkilerimizi sürdürerek Türk denizcilerinin taleplerini ve önerilerini doğrudan iletmeye devam ediyoruz. Bu iş birlikleri, Türk denizciliğinin küresel platformlardaki etkisini artırmak için oldukça değerli.