Bayan Susan L. Gibbs Dünyanın son transatlantiği SS United States’in ve devrinin en görkemli Savarona Yatı’nın Sıradışı Naval Designer / Gemi Tasarımcısı William Francis Gibbs’in torunudur.
Dünyanın son transatlantiği SS United States’i anlattığım makalemi aynı zamanda tarihi kıymetini kalplerinde hisseden ve onu korumak için hayranlık dolu çaba sarfeden SS United States Conservancy Başkanı Bayan Susan L. Gibbs’e de göndermiştim. Bu makalem Türkçe idi. Ardından İngilizce çevirisini de gönderdim. Bana bir teşekkür mesajı ile cevap verdi. Emsalsiz nezaketi için teşekkür ediyorum.
Dear Osman,
Thank you so much for sharing your article about the SS United States' adventures in Turkey. We look forward to receiving the English translation and to making your research available to SS United States Conservancy supporters.
Thanks again and all the best,
Susan
Susan L. Gibbs
President
SS United States Conservancy
Washington, DC 20007
Susan L. Gibbs, II. Dünya Harbi yıllarında Amerika Birleşik Devletleri Donanması için inşa edilen harp gemilerinin yüzde 60'ından fazlasının planlarını yöneten ve kariyeri boyunca 6.000'den fazla gemi tasarlayan SS United States transatlantiğinin de tasarımcısı William Francis Gibbs'in torunudur.
NBC Nightly News, National Public Radio, CNN, CBS Sunday Morning, Agence France Press, Channel N24 (Almanya) dahil olmak üzere birçok medya kuruluşunda ve El Cezire Amerika’da yer aldı. Ayrıca küresel kadın sorunlarına odaklanarak hayırseverlik alanında yirmi yılı aşkın bir süredir çalışmaktadır. Brown Üniversitesi’nden yüksek lisans derecesine ve Columbia University’s School of International and Public Affairs-Columbia Üniversitesi Uluslararası ve Halkla İlişkiler Okulu'ndan yüksek lisans derecesine sahiptir.
William Francis Gibbs (24 Ağustos 1886 - 6 Eylül 1967), Yirminci yüzyılın ortalarında yaşamış Amerikalı Naval Designer / Gemi Tasarımcısı idi. I. Dünya Harbi’nden sonra, eski bir Alman yolcu gemisinin Amerikan bayrağına alınarak restorasyonunda yetenekli proje yöneticisi olarak tanındı. 1922’de kardeşi Frederic Herbert Gibbs ile ortaklaşa Gibbs & Cox olacak olan firmayı kurdu; Şubat 1922’de ilk büyük sözleşmeleri, eski Alman gemisi Vaterland'ı Amerikan lüks gemisi SS Leviathan'a dönüştürmekti. Gemi yapımcıları Blohm & Voss orijinal planlar için 1 milyon dolardan fazla istediğinde, Gibbs kendi planını çizmeye karar verdi.(1)
Gibbs Brothers, 1929'da Gibbs & Cox olarak yeniden adlandırıldı. Tüm büyük gemi tasarımcıları arasında, belki de hiçbiri, William Francis Gibbs ve SS United States transatlantiği kadar ayrılmaz bir şekilde anılmaz. Yine de tamamen bu nihai başarıya, "Büyük gemi" idealinin bu tezahürüne odaklanmak, olağanüstü ve karmaşık bir adamın hayatını kaçırmak demektir.
William Francis Gibbs, 24 Ağustos 1886’da, multi-milyon dolarlık servete sahip becerisi bir finansçının oğlu olarak doğdu. Genç William, toplumun ve ailesinin önerdiği üzere, 1906'da Harvard'a geçmeden önce Philadelphia'daki Delaney Okulu'na gitti. Üç yıllık eğitimin ardından, ancak diploması olmadan, New York'a taşındı ve burada hukuk okudu ve sonunda 1913'te Columbia hukuk fakültesinden mezun oldu. Ancak William Francis ve küçük kardeşi Frederic Herbert belli etmeden başka bir yol izliyorlardı. Gibbs'in gecenin köründe gemi inşaatı okuyordu.
Gibbs kardeşler denizcilikle ilgili aydınlanmalarını 12 Kasım 1895'te, daha çok yaşta iken 11.629 grt'lık America Line'ın St Louis'i Philadelphia'nın William Cramp and Sons tersanesinden Delaware Nehri'ne indirilirken hayretle baktıkları zaman olarak belirleyeceklerdi. Bu olayın çocuklar üzerindeki etkisi küçümsenemez olsa da, Gibbs aslında çok daha küçük yaşlardan itibaren gemileri çiziyordu. Her yaz aile, Spring Lake New Jersey'e kaçar, buharlı gemilerin tasarımını yeniden değerlendirir ve değerlendirirdi.
1914'te bu çocukluk hobisi, yetişkin takıntısına dönüştü. William Francis Gibbs ertesi yıl, tesadüfen, Lusitania'nın İrlanda kıyılarında torpillendiği ay (Mayıs 1915), hukuk mesleğini tamamen bıraktı ve kendisini tam zamanlı olarak gemi tasarımına, daha özel olarak "Büyük" olarak adlandırdığı şeye adadı. Onun “Büyük” diye tanımladığı “Gemi” idi. Kardeşlerden hiçbiri seçtikleri meslekte tanınan bir yeterliliğe sahip olmasa da William ve Frederic 30 knots üstünde azami seyir süratine sahip 1000 fitlik dört bacalı bir çift gemi için ayrıntılı planlar geliştirdiler. Bunlar ilk biçimlendirici 'büyük gemi' planlarıydı. Genellikle Boston ve Baltimore olarak anılan bu gemiler, uzun, alçak profilleri ile Edward döneminin Alman hız kraliçelerine benziyordu. Ancak alışılmadık boyutlarına ek olarak, dış profilleri devrim niteliğinde bir enerji santralini gizliyordu. Gibbs kardeşler, bir transatlantik gemisinde elektrikli tahrikli motorların ilk uygulamasını kullanarak gemilerin olağanüstü sürate ulaşmayı önerdiler. Bu amaçla General Electric Company'ye başvurdular.
Sadece gemileri tasarlamakla yetinmeyen Frederic kardeşi ile Long Island'ın Fort Pond Körfezi'ndeki bir batı liman bölgesine ve Brittany'nin Finisterre yarımadasındaki Brest'teki bir başka gemi geçiş yolları yakınına odaklandılar. Gelecekteki projelerde tekrar tekrar ortaya çıkacak olan gemilerin ve kıyı tesislerinin her yönünü dikkate aldılar ve kendilerini açıkca eğittiler.
“Willie ve Freddie” takdire şayan bir cesaretle, ciddi çabalarıyla ve gösterişsiz teknik becerileriyle desteklenerek ayrıntılı planlarını, geniş Pennsylvania Demiryolları organizasyonunun bir parçası olan Long Island Demiryolları başkanı Ralph Peters'ın ofisine götürdüler. International Mercantile Marine'in (IMM) üst düzey yöneticisi J. Piermont Morgan Jr. o kadar etkilendi ki, Gibbs kardeşlerin İBB'ye maaş bordrosuna alınmasını sağladı ve onlar, tasarımlarını geliştirmek için Broadway'deki ofislere taşındılar.
ABD Deniz Kuvvetleri hiyerarşisine yönelik bir yaklaşım da benzer şekilde iyi karşılandı. Kardeşler sadece teknik yeteneklerini kanıtlamakla kalmamış, aynı zamanda muhtemelen daha da önemlisi, büyük şirketlerin ve Washington'ın siyasi ve bürokratik düzeninin karmaşıklıkları etrafında manevra yapma konusunda giderek daha usta hale gelmişlerdi. Ticari ve askeri çıkarların bu sentezi, sonraki birçok projeye, özellikle de SS United States transatlantiğine bilgi sağlayacaktır.
Amerika Birleşik Devletleri savaşa girdiğinde, William Francis görev bilinciyle Sevkiyat Kontrol Komitesi’nde görev yaptı. I. Dünya Harbi sona erdiğinde Versailles Barış Antlaşması müzakerelerine ABD Denizcilik Kurulu Başkanı Edward Hurley'in yardımcısı olarak katıldı. O yıllarda denizcilik dünyası bir değişim halindeydi. “Büyük gemi” konseptini yeni bir sanatçı izlenimiyle tamamlayan Willian Francis Gibbs’in tasarımı, üç daha geniş bacaya ve yuvarlatılmış bir ön üst yapıya ve köprüüstüne sahip bir gemi idi. Bu tasarımda daha fazla askeri tasarım özelliği vardı.
Leviethan New York Limanı’nda
Deneyimsizlikleri ve resmi niteliklerin eksikliği göz önüne alındığında, kardeşlerin güvence altına aldıkları ilk büyük proje, yüzer durumdaki en büyük yolcu gemilerinden birinin dönüştürülmesiydi. Ticari hizmete sokmakla görevlendirildikleri gemi, Hamburg American Line'ın Cuxhaven'dan Hoboken, New Jersey'e servisi için inşa edilen devrin en lüks yolcu gemilerinden biri olan Leviathan'dı. Ağustos 1914'te I. Dünya Harbi patlak vermeden önce, Vaterland olarak, Atlantik Okyonosu’nda sadece beş geçiş yapmıştı. New Jersey rıhtımında iken el konulmuştu.
Leviathan Amerikan ticari filosunun geri kalanından o kadar büyük ve yüksek süratli yolcu gemsiydi ve Leviathan projesini devralmaları için onlara başvuruldu.
Başarıları ve gemi tasarımındaki farklılığı tüm dikkatleri üzerlerine çeviriyordu. William Francis Gibbs “Sıradışı” bir Naval Designer / Gemi Tasarımcısı olarak tanınmaya başlamıştı.
Gibbs kardeşler işkolikti. Boyunca ayrılmaz bir şekilde, William Francis 1927'de kısa süre önce boşanmış Vera Cravatli Larkin'e aşık olana kadar bir evi bile paylaştılar. Bir kasırga romantizmi başladı ve birkaç hafta içinde evlendiler. Kıdemli Gibbs garip, huysuz ve heybetli bir karakter olabilir. Uzun boylu ve ince, sportif, arkaya taranmış, inceltilmiş saçları ve öğrenilmiş yuvarlak metal gözlükleri, her zaman siyah bir takım elbise, kolalı beyaz kanatlı yakalı gömlek ve siyah bir kravat takardı. 21 West Street ofisindeki hava her zaman renkli bir dille maviydi ve titiz ve acımasız bir işverendi. Yine de Gibbs Bros. Inc.'de çalışanlar ona hayrandı ve sadakatleri dillere destandı. William Francis için çalışma süresi on saatti ve tatiller bir rahatsızlıktı.
Her gün az şekerli çay ve bisküvilerden oluşan bir kahvaltı için 06:30'da kalkardı. Eşi daha sonra, gerçekten sadece bir öğün yemek yediğini, muhtemelen öğle yemeğinin çalışmasına engel olacağını söyleyecekti. Günlerini bir çizim masasında bir taburede oturarak geçirdi ve takıntılı gizliliği göz önüne alındığında, biraz tuhaf bir şekilde, küfürler de dahil olmak üzere söylediği her sözün kelimesi kelimesine not alınmasını istedi. Her telefon görüşmesi kayıt altına alındı.
Seçtiği mesleğe olan bağlılığına rağmen, Gibbs çok çeşitli ilgi alanlarına da merak duydu; Opera başka bir tutkuydu ve William Francis Gibbs sanata yaptığı cömert bağışlarla ünlendi, ancak erken kalkan biri olarak yapımlara nadiren katılıyordu. Aynı zamanda son derece dindar bir adamdı ve düzenli olarak kiliseye gidiyordu. Bununla birlikte, çalışmak onun itici gücü olmaya devam etti ve nihai hedefi olan "Büyük gemi" arayışı diğer her şeyin yerini aldı.
Gibbs Bros. Inc.'in baştan aşağı ilk yeni inşa tasarımı, Matson Line'ın Pasifik hizmeti için 1925'in Malolo’suydu. Gelişmekte olan itibarlarını sağlam bir şekilde pekiştirdi. William Cramp and Sons tersanesinde inşa edilen Malolo, en yüksek seyir süratine sahip ve en güvenli Pasifik gemisi olduğunu kanıtlayacaktı. Onu benzer şekilde büyük ve tanınmış üç Matson Liner, Mariposa, Lurline ve Monterey izledi.
Malolo'nun ardından kardeşler ve 1929'dan itibaren yeni bir iş ortağı, zaten yerleşik ve iyi bağlantıları olan yat tasarımcısı Daniel Hargate Cox, Grace Line için çok beğenilen bir gemi dörtlüsü yarattı. Gemiler ve milyoner yatlardan çıkarma gemilerine ve römorkörlere kadar her şeyi içeren müşteri ve tasarım portföyleri büyümeye devam etti.
1953’te Gibbs, bilime üstün hizmetlerinden dolayı Franklin Enstitüsü'nün Franklin Madalyası'na (yukarıda) layık görüldü ve 1955’te ilk Elmer A. Sperry Ödülü'ne layık görüldü.
Bu dönem boyunca Gibbs'in 'Big U'su Atlantik'te karşılıklı seferler yapmaya devam etti. Ancak uçakların Atlantiği kolaylıkla aşmaya başlaması ile azalan rezervasyonlar ve artan yakıt ve işçilik maliyetleri ile tablo değişmeye başlamıştı.
“Big U” belirsizliğe doğru yaklaşırken, tasarımcısı da ömrünün sonuna yaklaşıyordu. SS United States’in son süvarisi Commodore Leroy J. Alexanderson, günlük telefon görüşmelerinin devam ederken, bukez karşısındaki Gibbs'in yardımcılarından biriydi. Gibbs’in çok meşgul olduğunu ve bir toplantıya katıldığını söylemesine karşın, aslında William Grancis Gibbs hastanedeydi. O büyük insan, en büyük başarısı SS United States transatlantiğinin 1969'da seferlerden çok erken alınmasına veya ardından gelen uzun süreli çürümeye terk edilmesine asla tanık olmadı. William Francis Gibbs 6 Eylül 1967’de 81 yaşında vefat etti ve çok sevdiği kardeşinin yanına gömüldü.
“Gibbs' Franklin Medal” Mariners Museum koleksiyonları arasında muhafaza edilmektedir.
Fulton-Gibbs Hall, Kings Point, New York'taki Amerika Birleşik Devletleri Deniz Ticaret Akademisi'ndeki Deniz Mühendisliği binası, Robert Fulton ile birlikte Gibbs onuruna veya Gibbs'e adanmıştır. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi tarafından gemi mimarisi ve deniz mühendisliği alanındaki üstün katkılarından dolayı verilen Gibbs Brothers Madalyası, Gibbs ve erkek kardeşinin bir hediyesi olarak tesis edilmiştir.(2)
Kaynaklar:
1- Bachman, Walter C. (1971). William Francis Gibbs, 1886–1967: A Biographical Memoir (Report). National Academy of Sciences.
2- Ian Sebire; “William Francis Gibbs- The Designer of the ‘Big U’, Shipping today, Special Future, 14 June 2022.