İstanbul‘un en önemli su kaynaklarından Ömerli Havası‘na Biyoteknoloji İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (OSB) yapılması planlanıyor.
Tuzla Belediyesi‘nin şubat ayındaki meclis kararı ile yapılacak OSB’de ilaç yan ürünleri ve tarım ilacı gibi ürünlerin üretilmesi planlanıyor.
İstanbul’un içme suyunun yarısından fazlasını karşılayan ve Melen su sisteminin ara depo görevini gören Ömerli Barajı havzasına yapılacak OSB, şehrin su sistemini tehdit ediyor.
‘Biyoteknoloji ekosistemi’ kurulacak
Biyoteknoloji Sanayiciler Derneği‘nin (BİYOSAD) açıklamasına göre dernek öncülüğünde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde yürütülen Biyoteknoloji Vadisi projesi için 4,5 milyar TL harcanacak. Proje kapsamında özel şirketler, üniversiteler, test sertifikasyon merkezleri, AR-GE merkezleri ve start-up’lar gibi sektör paydaşlarının bir araya geldiği bir biyoteknoloji ekosistemi kurulması planlanıyor.
Biyoteknoloji İhtisas OSB’sinde ise ilaç, aşı, tıbbi cihaz, tarım ilacı, antibiyotik, moleküler genetik kit, biyosensör ürünler, biyoaktif ortez protez gibi ürünler üreten 180 firmanın faaliyet göstermesi planlanıyor. Çevre, Şehricilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı OSB için ÇED onayı verdi, Tuzla Belediyesi de yapılan çevre düzeni plan değişikliğini onayladı.
Tehlikeli atıklar su havzasına zarar verecek
Evrensel kaynaklarına konuşan çevre mühendisi Selahattin Beyaz, OSB’nin planlandığı bölgenin İstanbul’un en önemli su kaynağı Ömerli Barajı’nı besleyen su havzasına zarar vereceğine dikkat çekti.
OSB’nin planlandığı bölgede küçük dereler ve yüzey suları Ömerli Havzası’nı besliyor. Ancak OSB’nin oluşturacağı tehlikeli kirletici atıklar temiz kalması gereken bu alanın suyunu kirletecek. OSB’nin atık su arıtma sistemlerinin bölgeyi kirlilikten korumak için yeterli olmayacağını belirten Beyaz, “OSB ile birlikte İstanbul’un su kaynağı olan Ömerli Havzası ve baraj sistemi sürekli risk altında olacak. Bu Melen su sistemini de olumsuz etkileyecektir” dedi.
Beyaz, “Sermaye havza alanlarındaki projelerden yüksek kâr elde ederken, yüksek maliyetli suyun bedelini İstanbul halkı ödemektedir” diyerek iktidarın İstanbul’da yönetmeliklere, kanunlara ve ilgili mevzuata uygun planlama yapılması gerektiğini söyledi.
İstanbul, Melen suyuna muhtaç bırakılıyor
Su kaynaklarının plansız rant projeleri nedeniyle zarar gördüğünü vurgulayan Beyaz, İstanbul’daki su havzalarına zarar veren projelerin kenti Melen Havzası’nın suyuna muhtaç bıraktığına dikkat çekti.
İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak için planlanan Melen Barajı hala yapılamadığı için İstanbul’a Melen Su Sistemi ile 200 kilometre mesafeden basınçlı borularla su iletiliyor. Bu çabaların yüksek enerji maliyeti ise halka ödetiliyor.
Trakya bölgesindeki Kazandere, Pabuçdere ve Istrancalar barajları da İstanbul’un su ihtiyacını karşılayan diğer kaynaklar. İstanbul’da ise Darlık, Ömerli, Elmalı, Alibey, Sazlıdere, Büyükçekmece ve Terkos su havzaları şehrin içme ve kullanım suyu ihtiyacını karşılıyor.
Ömerli’nin azami birikim hacmi 235 bin 371 milyon metreküp, yıllık verimi 220 milyon metreküp. Bölgedeki barajın doluluk oranı ise yüzde 72.
İSKİ’nin uyarısına rağmen projeye onay verildi
İSKİ‘nin Ömerli Baraj Gölü Havzası Koruma Planı‘na göre Ömerli İçme Suyu Baraj Havzası‘nda Balçık Deresi geçiyor. İSKİ değerlendirmesi, ‘kritik öneme sahip olan’ ve ‘doğal ve kırsal karakteri korunacak alan’ statüsündeki bölgede OSB yapılmasının “İSKİ içme suyu yönetmeliği, yürürlükteki çevre ve imar planları kararlarına aykırı” olduğunu belirtiyor.
OSB’nin tehlikeli atık suyunun insan sağlığına ve çevreye zararlı olacağına dikkat çeken rapor, atık maddelerin havzada birikmesinin sel, taşkın ve deprem gibi afetler gerçekleşmesi durumunda telafisi olmayan zararlara yol açacağını belirtiyor. Ömerli Barajı’nın İstanbul’un su ihtiyacının yarısından fazlasını karşıladığı düşünülürse bu zararlar şehrin içme ve kullanım suyunun tedariki açısından da önemli bir risk oluşturuyor.
Yer seçimi mevzuata uygun değil
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın internet sitesinde yer seçiminin bakanlık koordinatörlüğünde ilgili kurumların katıldığı bir komisyonun bölgedeki inceleme faaliyetleri sonucunda yapıldığı belirtiliyor. Ancak mevzuat gereğince korunması gereken ve sanayi tesisi kurulması uygun görülmeyen alanlarda OSB kurulması için inceleme yapılmasına izin verilmiyor.
İSKİ’nin olumsuz görüşüne rağmen onaylanan imar planına tepki gösteren bir İBB yetkilisi, rapora referans vererek “Bu projeye olumlu görüş bildirmedik, İSKİ’nin raporuna uyulması gerekir” şeklinde açıklama yaptı.
Çevre düzeni planının geçtiği dönemde Tuzla Belediyesi AKP‘deydi. Şu an CHP’de olan belediye ise konuyla ilgili açıklama yapmadı.