O dönemde batırılan çok sayıda savaş gemisi ve uçak, bölgeye "Demir Dip Sesi" adını kazandırdı. Ancak bu enkazlar, patlayıcılar ve kimyasal maddelerle dolu bir çevresel saatli bombaya dönüşmüş durumda.
On yıllar sonra bile, bu batıkların taşıdığı toksik yük deniz ortamına sızmaya devam ediyor. Solomon Adaları’ndaki bu bölgedeki kimyasal maddeler, deniz ekosistemleri ve insan sağlığı için ciddi tehditler oluşturabilir. Araştırmacılar, okyanuslarda kalan bu eski mühimmatların etkilerini ve bu konuda alınması gereken önlemleri anlamak için yoğun bir çaba harcıyorlar.
Görünmeyen Düşman: Tüm Okyanuslarda Aynı Sorun
Savo Adası yalnızca küresel bir sorunun simgesi niteliğinde. Hawaii’den Baltık Denizi’ne kadar, benzer riskler dünyanın dört bir yanındaki deniz tabanlarında gizleniyor. Birçok yerde, çatışmaların sonunda kullanılmayan mühimmatlar bilinçli olarak okyanuslara bırakıldı. Zamanla bu mühimmatlar, aşınarak çevreye zararlı kimyasal maddeler sızdırıyor.
Margo Edwards, Hawaii Üniversitesi'ndeki Uygulamalı Araştırma Laboratuvarı'nın yöneticisi, "Bu mühimmatlar neredeyse bir asırdır rahatsız edilmeden orada duruyor, ancak günümüzdeki deniz aktiviteleri bu alanlara daha fazla müdahale ediyor." diyor. Balıkçılık ve açık deniz rüzgar enerjisi gibi faaliyetler bu alanlarda artış gösterdikçe, çevre kirliliği riski de katlanarak büyüyor.
Çözüm Arayışları: Kim Sorumlu?
Bu eski mühimmatları güvenli hale getirmek ya da çıkarmak ise son derece karmaşık bir görev. Çoğu zaman, bu tür müdahaleler kazalara ve daha fazla kirliliğe yol açabilir. Dahası, kimin sorumlu olduğu sorusu hala belirsizliğini koruyor. Özellikle İngiltere sularında bulunan Amerikan gemisi SS Richard Montgomery gibi vakalarda, sorumluluk konusunda anlaşmazlıklar yaşanıyor.
David Alexander, University College London'da acil durum planlama ve yönetimi profesörü, SS Richard Montgomery’nin yarattığı risklerin incelenmesinin karmaşık olduğunu belirtiyor. "Bu bir Amerikan gemisi, ancak İngiliz sularında bulunduğu için sorumluluk paylaşımı belirsiz." diyor.
Özellikle Solomon Adaları ve Pasifik’in diğer bölgelerinde, bu tür tehditler yerel halkın günlük yaşamını doğrudan etkiliyor. Uluslararası STK'lar ve hükümetler, bu sorunun üstesinden gelmek için birlikte çalışmak zorunda kalacaklar.
Geleceğe Dair Bir Uyarı
Önümüzdeki yıl, Savo Adası'nda yaşanan savaşın 80. yıl dönümü olacak. Ancak o dönemde yaratılan çevresel sorunlar hâlâ çözülmeyi bekliyor. Bilim insanları, deniz tabanındaki mühimmatların yarattığı risklerin giderek arttığını ve daha fazla gecikmeden harekete geçilmesi gerektiğini belirtiyor. Eğer bu tehlike göz ardı edilirse, gelecekte deniz ekosistemleri ve insan sağlığı üzerinde telafisi mümkün olmayan zararlara yol açabilir.