Jeologlar, yaklaşık 155 milyon yıl önce, Argoland adı verilen 5.000 kilometre uzunluğundaki bir kara parçasının Batı Avustralya’dan koptuğuna inanıyor. Ancak bundan sonra ona ne olduğu şu ana kadar bilinmiyordu.
Gezegenimizin kıtaları sabit durmuyor. Levha tektoniği nedeniyle milyonlarca yıl boyunca birleşerek “süper kıtalar” oluşturabiliyor ve birbirlerinden ayrılarak daha küçük kıtalar oluşturabiliyorlar. Jeologlar uzun süredir Argoland’ın bu mikro kıtalardan biri olduğundan şüpheleniyorlardı, ancak nereye gittiğine dair çok az kanıt vardı.
Argoland’ın kopmasıyla geride kalan derin okyanus havzası olan Argo Abyssal Plain’ndeki (Argo Okyanus Tabanı) deniz tabanının yapısı, kıtanın kuzeybatıya doğru sürüklendiğini ve büyük olasılıkla bugün Güneydoğu Asya adaları olan yerde sona erdiğini gösteriyor.
Bu adaların altında devasa bir kıta gizli değil, böyle bir durum çok daha büyük bir olay olurdu. Ancak sadece küçük kıta parçaları bulunuyor ve bu yüzden Utrecht Üniversitesi’nden araştırmacılar Argoland’ın kaderine dair ipuçları bulmak için Güneydoğu Asya jeolojisine yöneldiler.
Sumatra, Borneo ve Andaman Adaları da dahil olmak üzere birçok adadan yeniden inşa modelleri ve saha çalışması verilerini kullanarak Argoland’ın hiçbir zaman tek ve tutarlı bir kıta olmadığını keşfettiler. Önerilerine göre, yaklaşık 300 milyon yıl önce parçalara ayrılmaya başladı ve araştırmacıların “Argopelago” dediği şeyi oluşturdu.
Peki Nerede?
Araştırmanın yazarlarından biri olan Eldert Advokaat “Güneydoğu Asya'daki durum, kıtanın düzgün bir şekilde ikiye ayrıldığı Afrika ve Güney Amerika gibi yerlerden çok farklı. Argoland birçok farklı parçaya bölündü” diye açıklıyor. Bu parçalar şu anda Endonezya ve Myanmar’ın büyük bir bölümünün altında saklanıyor ve oraya hemen hemen aynı zamanlarda ulaşmış durumda.
Ayrıca araştırmacılar, Argoland’ın parçalanmasının yaklaşık 215 milyon yıl önce hızlandığını buldu ve bu da “kıtanın” neden bu kadar parçalandığını ve neden tüm parçaları bir araya getirmenin ekip için bu kadar zorlaştığını açıklıyordu. Advokaat “Gerçekten bilgi adacıklarıyla uğraşıyorduk, bu yüzden araştırmamız bu kadar uzun sürdü. Bulmacayı bir araya getirmek için yedi yıl harcadık” diyor.
Bu uzun zaman almış olabilir, ancak çalışmanın yazarı Douwe van Hinsbergen’in açıkladığı üzere, kayıp kıtaların nasıl kaybolduğunu bilmek büyük öneme sahip: “Bu yeniden yapılanmalar, biyolojik çeşitliliğin ve iklimin evrimi gibi süreçleri anlamamız veya hammadde bulmamız açısından hayati önem taşıyor. Ve daha temel düzeyde: dağların nasıl oluştuğunu anlamak veya levha tektoniğinin ardındaki itici güçleri çözmemiz açısından; birbiriyle yakından ilişkili iki olgu.”
Argoland, bulunan tek “kayıp kıta" değil. Kısa bir süre önce Zelandia’nın da gerçek olduğu ortaya çıktı ve kayıp kıta Balkanatolia, benzersiz bir antik yaban hayatı yelpazesine sahipti.