Marmara Bölgesi'nin birinci, Türkiye'nin ise beşinci büyük doğal gölü olan yaklaşık 300 kilometrekarelik İznik Gölü'nün su seviyesinde son yıllarda düşüş görülüyor.
Tarımsal sulamada da yararlanılan göldeki su çekilmesi yer yer 150 metreye ulaştı. Bazı balıkçı kayıklarının karaya oturduğu gölün çevresinde kuraklık kaynaklı küçük adacıklar oluştu.
Bursa Büyükşehir Belediyesince Orhangazi ile İznik ilçe merkezleri arasında 2015-2018 yıllarında işletilen "Akşemseddin" adlı yolcu gemisinin yanaştığı Orhangazi İskelesi şimdi suyun metrelerce uzağında kaldı. Geminin sefer yaptığı dönemde çekilenler ile iskelenin şimdiki fotoğrafları su seviyesindeki değişimi gözler önüne seriyor.
Su çekilmesiyle, 2014 yılında göl kıyısının 20 metre açığında 1,5-2 metre derinlikte bulunan, yaklaşık 1600 yıl önce Aziz Neophytos adına inşa edildiği belirlenen batık bazilika kalıntısının büyük bölümü su seviyesinin üzerinde kaldı. Keşfedildiğinde havadan yapılan çekimlerde varlığı anlaşılabilen kalıntılar, aradan geçen 10 yılda sahille birleştiği için kıyıdan rahatlıkla görülebiliyor.
"Bu yıl daha çok çekilme oldu"
Orhangazi Ziraat Odası Başkanı Dinçer Dimrit, AA muhabirine, İznik Gölü'nün her geçen gün "kan kaybettiğini" söyledi.
Göldeki çekilme hakkında hazırladıkları raporu ilgili kurum ve kuruluşlara sunduklarını belirten Dimrit, şunları kaydetti:
"Bu göl hepimizin gölü. Bu gölü hep birlikte korumamız gerekir. Bir değerimiz çekilip gidiyor. Bu yıl daha çok büyük çekilme oldu. Bu yıl suyun olduğu bölüm mera haline geldi. Çocukluğumda gölün kenarında yol vardı, su oraya kadar çıkardı. Gördüğümüz kadarıyla oradan yaklaşık 150 metre çekilme var. Çözüm önerisi olarak vahşi sulamanın önüne geçebiliriz. Fabrikalara buradan su verilmemesi lazım. Bunun yanında kuraklık ve buharlaşmayla suyumuz bu seviyelere geldi."
Balıkçılık da etkilendi
Orhangazi Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Zelkif Bektaş da 60 yıldır bölgede yaşadığını dile getirdi.
O dönem ile gölün mevcut durumunu kıyaslayan Bektaş, "11 yaşından beri İznik Gölü ile iç içeyim, suyun hiç bu kadar çekildiğini görmemiştim. 6 sene önce denizden büyük bir gemi getirdiler buraya. Düşünün şu anda o geminin bağlandığı yerde dikiliyoruz, su kalmadı." dedi.
Bektaş, gölde eskiden yılda 1000 tondan fazla gümüş balığı avladıklarını ifade etti.
Kendi kooperatiflerinin senede ortalama 250 ton balık yakaladığını bildiren Bektaş, bu sene 78 tonda kaldıklarını anlattı.
Ömer Bülbül de 48 yıldır ilçede yaşadığını, göldeki çekilmenin özellikle son 15 yılda daha da arttığını vurguladı.
Bu sene 2023'e göre çekilmenin en az 10 metre fazla olduğunu söyleyen Bülbül, şöyle konuştu:
"Elektrik kurumundan emekliyim. İznik'in yüksek kesimlerinde 2015 yılında 2,5 metre kar ölçümü yapmıştık. O tarihten beri memlekete kar da yağmıyor. Gençliğimde bazilika hiç görünmüyordu. Gemi yanaştırılan iskelelerde su kalmadı. Özel teknelerin olduğu kısımdaki sular çekildi, tekneler karaya oturdu. Her geçen gün suyun azaldığını görüyoruz. İznik Gölü inşallah daha da fazla kurumaz."