Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, gemi insanı olabilme şartlarına ilişkin yönetmelik değişikliği yapılacağını belirterek, "Gemi insanı olabilme şartlarında aranan yeterliğe engel teşkil eden suçların kapsamı genişletilecek, uyuşturucu ile ilişkili suçlar dışında kalan katalog suçlarda 1 gün dahi olsa mahkumiyet şartı eklenecek." dedi.
Uraloğlu, 25 Haziran Dünya Denizciler Günü dolayısıyla Bakanlıkta düzenlenen programda, Dünya Denizciler Günü'nün, Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından denizcilik sektöründe çalışanları onurlandırmak ve denizciliğin küresel ticaret üzerindeki önemli rolünü vurgulamak amacıyla kutlandığını anlattı.
2023 yılı istatistiklerine göre, Türk sahipli deniz ticaret filosunun 2 bin 28 gemi ve 48,9 milyon dedveyt tonla dünyada 12. sırada olduğunu kaydeden Uraloğlu, Türkiye'de 36 bin 583 zabitan, 93 bin 974 tayfa ve 9 bin 581 stajyer olmak üzere aktif 140 bin 138 gemi insanı bulunduğunu belirtti.
Bakan Uraloğlu, şöyle devam etti:
"Bakanlığımız tarafından yetkilendirilmiş 14 fakülte, 15 meslek yüksekokulu, 44 meslek lisesi ve 30 özel öğretim kurumu olmak üzere 103 eğitim kurumunda uluslararası standartlarda denizcilik eğitimi verilmektedir. Bu eğitim kurumlarında her yıl ticari filomuzda güverte ve makine branşlarında istihdam edilecek 1100 uzak yol zabiti, 1000 zabit ve 1500 sınırlı zabit olmak üzere 3 bin 600 zabit adayı yetiştirilmektedir."
Gemi Adamları Bilgi Sistemi sayesinde 280 bin gemi insanının tüm sicil, yeterlik, sertifika ve cüzdan başvuru işlemlerinin çevrim içi tamamlandığını dile getiren Uraloğlu, "Denizci Ülke, Denizci Millet" şiarıyla vatandaşlara denizi ve denizciliği tanıtmak için başlatılan Bir Milyon Amatör Denizci Eğitim Kampanyası'nda 1 milyona planlanan tarihten önce, Kasım 2022'de ulaşıldığını anımsattı.
"24 bin kişi amatör denizci ehliyeti aldı"
Uraloğlu, Türkiye Yelken Federasyonu ile geçen yıl yapılan protokol sayesinde amatör denizci eğitimlerinin bir üst seviyeye yükseltildiğine işaret ederek, 20 il ve 68 merkezde gerçekleştirilen amatör denizci uygulama eğitimleriyle son 1 yılda 24 bin kişinin amatör denizci ehliyeti aldığını kaydetti.
Kadın denizcilerin sayısını artırmak istediklerine de dikkati çeken Uraloğlu, bu kapsamda 148 kadın öğrencinin stajını yapacağı uluslararası gemilerin Bakanlık tarafından belirlendiğini söyledi.
Uraloğlu, Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği protokolü kapsamında da 6 denizcilik meslek lisesinde kullanılacak malzemeler için maddi kaynak sağlandığını belirterek, "İskenderun'da depremden etkilenen Sefa Atakaş Denizcilik Meslek Lisesi'ne bir köprü üstü simülatör merkezi kuruldu. Protokol kapsamında İngilizce ağırlıklı denizcilik eğitimi imkanı sağlandı. Liman başkanlıklarında görevli uzman personel de ihtiyaç halinde ilgili meslek liselerine eğitimci desteği vermektedir." ifadesini kullandı.
Gemi insanlarının çalışabileceği yabancı bayrak sayısının 38'e yükseltildiğine işaret eden Uraloğlu, "Bu anlamda 920 milyon dedveyt tona sahip 31 binden fazla gemide denizcilerimiz ilave yeterlilik olmadan istihdam edilebilecek. Dünyanın neresinde olursa olsun Türk gemi insanlarına teknik ve hukuki destek sağlıyoruz. Gerektiğinde tıbbi tahliyeleri Ana Arama Kurtarma ve Koordinasyon Merkezi'nin koordinesinde gerçekleştiriliyor." değerlendirmesini yaptı.
Gemi adamlarına ilişkin düzenleme
Uraloğlu, Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmelik Taslağı'nın yayımlanma sürecinde olduğunu belirterek, yapılacak değişiklerle, Türk gemi adamlarının ingilizce dil şartını sağlamaları hususunda YÖKDİL sınav puanının geçerli sayılacağını, tayfa sınıfı gemi adamlarının mezuniyet gereklerinin ise lise seviyesine yükseltileceğini vurguladı.
Abdulkadir Uraloğlu, "Sınırlı yeterliklerden 3000 groston ve 3000 kilowat yeterliklere geçiş denizcilik meslek liseleri için kolaylaştırılarak, 4 yıl deniz hizmetinden 2 yıl deniz hizmetine çekilecek. Yat kaptanlığından sınırlı vardiya zabitliğine sınavla geçiş hakkı tanımlanacak. Uzak yol birinci zabit ve ikinci mühendisi-makinisti için kaptan ve baş makinist ek yeterlik sınav hakkı tanımlanacak. Silahlı kuvvetlerde dış kaynaktan temin edilen sözleşmeli personelin yeterlik haklarının yönetmelikte tanımlanması sağlanacak." diye konuştu.
Elektro-teknik tayfalar için tanımlanan meslek lisesi bölümlerinin 2'den 20'ye çıkarılacağını, Türkiye'de yetkilendirilmiş eğitim kurumlarında denizcilik eğitimi alan yabancıların yeterlik ve uzmanlık belgelerinin verilmesine yönelik düzenleme yapılacağını söyleyen Uraloğlu, konuşmasını şöyle tamamladı:
"Ancak bu kişilere gemi adamı cüzdanı düzenlenmeyecek. Yabancı bayraklı gemilerde çalışan vatandaşlarımızın deniz hizmetlerinin kontrol kriterleri arttırılacak. 65 yaş üstü gemi insanlarının sağlık yoklamaları iki yılda bir yerine yılda bir yapılacak. Gemi insanı olabilme şartlarında aranan yeterliğe engel teşkil eden suçların kapsamı genişletilecek, uyuşturucu ile ilişkili suçlar dışında kalan katalog suçlarda 1 gün dahi olsa mahkumiyet şartı eklenecek. Kılavuz kaptanların ilk defa belgelendirilmesi ve farklı liman sahalarında görev almaları halinde gereken görev başı eğitimlerinin süresi uzatılacak ancak staj süreleri kısaltılacak."