Cem SEVEN - Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı
Son 10 yılda muazzam başarılara imza atan ve ihracat rakamlarında önemli artışlar yaşanmasında büyük katkıları olan Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği, yapılan son seçimde Cem Seven’i tekrar başkan seçti. Başkan Seven ile hem son yıllardaki başarılara dair detayları, hem de gelecek projelerini konuştuk.
Son yapılan seçimde Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği’ne yeniden başkan seçildiniz. Bu konuda görüşlerinizi alabilir miyiz?
Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği, sektör faaliyet alanına giren ürün gruplarında ihracat yaparak oy kullanma hakkını haiz olan firmaların yönetim organlarını tayin ettiği bir kurum. 2018 yılında Yönetim Kurulu Başkanlığı sorumluluğunu üstlenmiştim. İhracatçı firmalarımızın teveccühü ve oy birliği ile nisan ayında gerçekleştirilen son seçim neticesinde 4 yıllık süre ile göreve devam etmemize karar verildi. Göreve gelmekten ziyade görevde olduğumuz sürece yaptığımız çalışmaların sektör paydaşlarımız ve ihracatçılarımız tarafından takdir ve destek görüyor olması bizleri çok mutlu ediyor. Yönetim kurulunda görev alan arkadaşlarımla birlikte önümüzdeki 4 yıllık dönemi de sektörümüz adına faydalı çalışmalarla sürdürmeyi ve Birliğimizi daha da ileriye taşımayı istiyoruz.
Siz kuruluşundan bu yana birlik içerisinde hizmet veriyorsunuz. Birliğinizde 10 yıl önce üye sayısı 76 iken bugün 1350. Bu çok ciddi bir artış. Üyelerinizdeki motivasyonu sağlayan şey nedir? Kurumsal olarak onlara ne tür avantajlar, kolaylıklar sağlıyorsunuz?
Türkiye’de farklı sektörlerde ve bölgelerde faaliyet gösteren birçok ihracatçı birliği var. Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği bölgesel bir birlik olmaktan ziyade Türkiye’de sektör adına faaliyet gösteren tek ihracatçı birliği olması hasebiyle sektörle birlikte büyüyor ve genişliyor. Üye sayımızın her geçen yıl artışının arkasında hem ihracat gerçekleştiren yeni firmaların eklenmesi hem de üye firmalarımıza sağladığımız destekler var. Üye firmalarımız Ticaret Bakanlığı tarafından sağlanan fuar destekleri, tasarım destekleri, Turquality destekleri gibi birçok farklı destek mekanizmasından Birliğimiz aracılığıyla yararlanıyor. Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği olarak dünyanın dört bir yanında Türkiye milli katılımını gerçekleştirdiğimiz veya info standı ile katılım sağladığımız fuarlarda gerçekleştirdiğimiz tanıtımlarımızın parçası oluyor. İhracat ile ilgili olsun olmasın birçok firmamızın sorunlarını güncel olarak takip ediyor, çözüm önerilerini ilgili makamlara iletme noktasında ara kurum görevi görüyoruz.
Başkan olarak geride kalan 4 yıllık süreçte ihracat rakamlarında ciddi başarılar sağladınız ve yüzde 64 oranında artış görüldü. Bu süreç içerisinde global pandemi gibi bir kırılma da yaşadık. Şimdi siz bu konjonktürde aynı başarıları öngörebiliyor musunuz?
Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği olarak son 2 yılda Birlik tarihimizin en yüksek ihracat tutarlarına ulaştık. Bütün bu gelişmeler pandemi döneminde gerçekleşti. Tersanelerimiz salgın koşullarına rağmen teslimlerini zamanlıca gerçekleştirmeyi başardılar ve bu dönemlerde Türkiye’de ihracatını en çok artıran sektör olmayı başardık. Şu anda da dünya ticaretinin geleceğini etkileyebilecek birçok global sorun söz konusu. Rekorlar tazelemek için iddialı olmak adına zor bir dönem olsa da karşılaşılan sorunların üstünden gelmek için yoğun şekilde çalışıyor, başarılarımızı yenilemek istiyoruz.
İhracattaki başarıyı getiren alanlar hangileri olmuştu. Bazı ürün gruplarında ülke olarak dünyada da önemli yerlerdeyiz galiba...
Özel maksatlı gemi ve yat tipleri için Türkiye dünyanın en önemli merkezleri arasında. Bazı deniz taşıtı tiplerinde dünyanın önde gelen ülkeleri arasındayız.
Bunların başında balıkçı gemileri geliyor. Türkiye şu an balıkçı gemisi ihracatında her zaman ilk 3 ülke arasında yer alıyor, son 2 yıldır da dünyada birinci sıradayız. Tersanelerimizin sipariş defterleri de birçok yeni balıkçı gemisi ile dolu durumda. Bu durumun uzun yıllar daha büyüyerek devam edeceğini öngörüyoruz.
Ülkemiz römorkör ihracatında da dünyanın önde gelen ülkeleri arasında. Dünyada en çok römorkör ihracatı gerçekleştiren 5 ülke arasında yer alıyoruz.
Mega yat ihracatında ülkemiz önemli bir merkez konumunda. Pandemi döneminin ardından artan da bir talep söz konusu. Bu durumun ilerleyen yılların ihracat rakamlarına da yansıyacağını düşünüyoruz.
Yeşil gemiler, feribotlar, destek gemileri, buz kıran gemileri gibi birçok gemi tipinin de inşaları şu an tersanelerimizde yapılıyor. Yeni pazarlara girme başarısı gösteren tersanelerimiz de mevcut. Sektörümüzde faaliyet gösteren firmalarımızın her başarılı teslimi hem ihracat rakamlarımızı hem de gelecek yıllar için ülkemize gelen siparişlerin sayısını artırıyor.
Sektörümüz açısından ihracat kilogram fiyatlarında da muazzam artışlar yaşandı değil mi? Bugün itibarıyla durum hangi kalemlerde hangi seviyelerde seyrediyor?
Gemi yat ve hizmetleri sektörü iştigal sahasına giren ürünler ve özellikle yüzen taşıtlar itibariyle ileri teknoloji ihtiva eden ve inovasyon gerektiren bir sektör. Türkiye genelinde ihracatı gerçekleşen tüm ürünler baz alındığında ülke olarak ihracat kilogram birim fiyatımız 1,29 dolar seviyesinde iken sektörümüz için bu rakam çok daha yukarılarda. Yeni inşa edilen balıkçı gemilerinde, römorkörlerde, feribotlarda ortalama 18-25 dolar seviyesinde kilogram birim fiyatı söz konusu. Mega yatlarda ve bazı özel gemi projelerinde bu fiyatlar çok daha yukarılara da çıkabiliyor. Bu da sektörümüzün ortaya koyduğu ürünün kıymetini gösteren en önemli parametrelerdendir.
Yoğun olarak hangi ülkelere ihracat yapılıyor?
En çok ihracat gerçekleştirdiğimiz ülke Norveç başta olmak üzere Kuzey Avrupa ülkeleri. Yeni inşa ihracatımızın yaklaşık yüzde 35-40’ını bu bölgelere gerçekleştiriyoruz. Son yıllarda Rusya’ya yapılan ihracatlar dikkat çekici bir artış içerisinde. Gemi ve yat sektöründe ihracat yapılan ülkeler teknenin bayrağı ile belirlendiği için Malta, Marshal Adaları, Cayman gibi ülkeler de çok ihracat gerçekleştirilen ülkeler olarak resmi kayıtlarda yer alsa da ihracatın gerçekleştiği ülkeler genellikle Avrupa ülkeleri oluyor. Ama farklı ürün grupları için 120’nin üzerinde farklı ülkeye iştigal sahamıza giren ürünlerin ihracatı gerçekleşiyor.
Bugün yakalanan bu başarıların pozitif bir yansıması da yan sanayinin gelişmesi oldu sanırım. Bugün tedarik konusunda yerli firmalarımızın katkısı ile ilgili neler söylersiniz?
Gemi ve yat inşa sektörü yalnızca tersanelerimizden ibaret değil. Denizcilik yan sanayi de her geçen yıl hem markalaşma hem uluslararası kabul noktasında önemli adımlar atıyor. Bugün gerçekleştirdiğimiz fuarlarda ve etkinliklerde yan sanayi firmalarımızın yoğun katılımı da söz konusu.
Daha önceki sayılarımızda yaptığımız bir söyleşide geleneksel ebru sanatı ile teknolojiyi bir araya getirerek oluşturduğunuz bir dijital tanıtım projesinden söz etmiştiniz. Bu projede ne durumdasınız?
“The Art On Water” projemiz ile Türkiye gemi ve yat inşa sektörünün hikayesini dünyaya anlatmaya başladık. Norveç’te gerçekleşen Norshipping Fuarı Türkiye milli katılımında da ilk kez projemiz ile sahaya çıktık. Oldukça güzel dönüşler aldık. The Art On Water projesi su üzerinde sanat icra etmek mottosu ile geleneksel Türk Sanatı Ebru ile Türkiye gemi ve yat inşa sektörlerini bir arada anlattığımız, on binlerce yabancıya ulaşmayı planladığımız dijital tanıtım projemiz. Projemiz kapsamında belgesel serilerimiz şu an hazırlanmakta ve yakın zamanda sosyal medya üzerinden yayınlanacaklar. Projemizin şu ana kadar on binlerce yabancı profesyonele ulaşmayı başarmış olması bizleri memnun ediyor, ilerleyen dönemde üye firmalarımızın da katkılarının artması ile birlikte tüm dünyada daha fazla ses getireceğini ve Türk gemi ve yat sektörlerinin gerçek potansiyelini ortaya koymamıza katkı sağlayacağına inanıyoruz.
Son olarak, Uluslararası Denizcilik fuarı olan Posidonia fuarına 4 yılın ardından sonra tekrar birlik olarak milli katılım sağladınız. Fuar atmosferi hakkında görüşlerinizi alabilir miyiz?
Denizcilik sektörünün en önemli fuarları arasında yer alan ve 2020 yılında pandemi sebebiyle ertelenmesi hasebiyle 4 yılın üzerine geçtiğimiz 6-10 Haziran tarihleri arasında gerçekleşen Posidonia Fuarı’nın Türkiye milli katılımını başarıyla tamamlamış olmanın mutluluğu içerisindeyiz. 2014 yılından beri Türkiye milli katılım organizasyonunu gerçekleştirdiğimiz ve organizasyonumuzu her geçen yıl üzerine koyarak büyüttüğümüz Posidonia Fuarı pandemi sebebiyle iptal edilmesinin akabinde oldukça büyük bir kalabalığa konu oldu. 10 Türk firması milli katılım organizasyonunda, 21 Türk firması da bireysel olarak fuara katılım sağladılar. Fuarda bir o kadar da acentaları aracılığıyla katılan veya ziyaretçi olarak katılım sağlayan Türk iş insanı bulunmaktaydı.
Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği olarak biz Türkiye milli katılımını gerçekleştirerek hem ülkemizi ve sektörümüzü en iyi şekilde temsil etmek hem de organizasyonumuza dahil olan Türk firmalarının ziyaretçilerini en iyi imkanlarla misafir edebilmeleri için birçok fuarda yaptığımız gibi çalışmalar gerçekleştirdik.
Dördüncü kez Türkiye milli katılımını organize ettiğimiz Posidonia Fuarı’nda gerek milli katılım alanının bulunduğu yerin stratejik konumu gerekse fuarın dört yıllık bir aranın ardından gerçekleşmesi sebebiyle olağanın çok üstünde bir kalabalığa konu olduğunu ifade edebiliriz. Henüz resmi katılım rakamları açıklanmasa da fuarın bu zamana kadarki en geniş katılımlı Posidonia Fuarı olduğunu söylemek güç değil. 19.00 gibi geç sayılabilecek bir kapanış saatine rağmen 4 gün boyunca hollerde ve stantların içerilerinde büyük kalabalıklar söz konusuydu. Fuar sonrasında katılımcı firmalarımızdan geri bildirimlerini aldığımız üye firmalarımız da fuarın iş görüşmeleri açısından oldukça verimli olduğunu ve katılmış olmaktan büyük memnuniyet duyduklarını bildirerek bir sonraki edisyon için milli katılım alanının daha da geniş bir alanda gerçekleştirilmesi için çalışmalar yapılmasını önerdiler.
Fuar alanında milli katılım organizasyonumuzun yanı sıra Deniz Ticaret Odası ve GİSBİR işbirliği ile bir de “Turkish Maritime Sector Coctail Party” etkinliği gerçekleştik. Türk denizcilik sektörü ile ilgili yerli ve yabancı ilgili profesyonelleri ağırladığımız bu organizasyonun öncesinde 100-150 katılımcı ile gerçekleşeceğini tahmin ederken 500 civarında anılan etkinliğe katılım sağlamış olması da aslında katılımın ve ilginin hangi seviyede olduğunu açıkça ortaya koymuş oldu.
Türkiye Cumhuriyet Atina Büyükelçimiz Sn. Burak Özügergin de fuarın ilk gününde Türk katılımcıları konutunda ağırlayıp ikinci gününde fuar alanını ziyaret ederek hem etkinliğimize katılım sağlayıp hem de milli katılıma dahil olan firmalara katılım sertifikalarını takdim ederek sektörümüze olan desteklerini ortaya koydular.
Netice itibariyle oldukça yoğun katılıma konu olan, katılımcı olarak veya ziyaretçi olarak yer alan herkesin fayda sağladığı güzel bir fuar organizasyonunu geride bıraktık. Birlik olarak 2022 yılı fuar takvimimiz oldukça yoğun. Norshipping ve Posidonia Fuarlarındaki milli katılım organizasyonlarını tamamlasak da daha önümüzde Norfishing 2022 Fuarı, SMM Hamburg Fuarı Türkiye milli katılım organizasyonu, Monaco Yacht Show Fuarı gibi ülkemizi ve sektörümüzü anlatacağımız birçok organizasyonumuz bulunuyor.”
Not: Bu röportaj Deniz Endüstri dergimizin Mayıs-Haziran 2022 - 84. sayısında yayımlanmıştır.