Meclis Başkanı Başaran Bayrak başkanlığında Oda Meclis Salonu’nda gerçekleştirilen toplantıya, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çetin Ali Dönmez, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, KOSGEB Başkanı Ahmet Serdar İbrahimcioğlu, TSE Başkanı Mahmut Sami Şahin, AB ve Dış İlişkiler Daire Başkanı Ahmet Alperen Sağkaya, Sanayi Genel Müdürü İlker Murat Ar, Sanayi Bölgeleri Genel Müdürü Abdurrahman Aydın, AR-GE Teşvikleri Genel Müdürü Muhammed Bilal Macit, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü Hüseyin Cahit Büyükbaş, Milli Teknoloji Genel Müdürü Alper Güzel ve Tuzla Kaymakamı Ümit Hüseyin Güney katıldı.
Başaran Bayrak, toplantıda yaptığı konuşmada, Deniz Ticaret Odası’nın yapılanması ve faaliyetleri hakkında bilgi verdi.
Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran da Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve bürokratlarına Meclis toplantısına teşrifleri dolayısıyla teşekkür etti.
Deniz taşımacılığının, dünya ticaretinin ve küresel ekonominin can damarı ve omurgası olduğunu belirten Tamer Kıran, denizcilik sektörünün Türkiye için neden vazgeçilmez bir sektör olduğunu anlattı.
Sektörün, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ilgili sorunlarını 4 ana başlık altında toplayarak bir rapor halinde Bakanlığa sunduklarını belirten Tamer Kıran, ancak önemli gördüğü bazı hususları vurgulamak istediğini belirtti.
Türk Koster Filosunun Yenilenmesi
On İkinci Kalkınma Planı’nda; “Türk deniz ticaret filosunun iyileştirilmesi, filonun geliştirilmesi için uygun finansman modellerinin hayata geçirilmesi“ hususlarının yer aldığını belirten Tamer Kıran, bu noktada, özellikle Akdeniz ve Karadeniz çanağında bölge ülkelerine rekabet üstünlüğü kurmuş olan ve 2024 yılı itibarıyla yaş ortalaması 30’a ulaşan Koster Filosunun yenilenmesi konusunun büyük önem arz ettiğini söyledi.
Yakın bir tarihte bu konuda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Bakanlığa bağlı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ile yapılan çalışmaları ve mevzuat düzenlemelerini hatırlatan Tamer Kıran, ancak bu kapsamda herhangi bir destek sağlanamadığını ve projenin gerçekleştirilemediğini kaydetti.
Tamer Kıran, içinde bulunduğumuz süreçte kredi faiz oranlarının yüksek olması da dikkate alınarak, bankaların kredi vermesini kolaylaştırmak amacıyla koster başına gemi inşa maliyetinin % 80’ine kadar meblağ için KOSGEB tarafından “KOSGEB Kredi Kefalet Desteği” verilmesi halinde şu ana kadar ilerleme kaydedilemeyen projenin hayata geçirilebileceğinin değerlendirildiğini belirterek, konuyu Bakanlığın takdirlerine arz ettiklerini söyledi.
Sektörün Önündeki En Önemli Konulardan Biri Yeşil Dönüşüm
Önümüzdeki dönemde denizcilik sektörünün önündeki en önemli konulardan bir tanesinin de Yeşil Dönüşüm ve beraberinde gelen yeni uygulamalar olacağına dikkat çeken Tamer Kıran, Avrupa Birliği’nin, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında bugünkü hesaplamalara göre denizcilikten yılda toplam 9 milyar Euro gelir elde etmesi ve Türk sahipli gemilerden de yılda 250 milyon Euro almasının öngörüldüğünü kaydetti.
AB’nin, elde ettiği bu gelirin en az 1,5 milyar Euro’sunu, Birliğe bağlı ülkelerin tersaneleri, gemileri ve limanlarının yeşil dönüşümü için harcamayı programladığını ve bu desteklerin verilmeye başladığını kaydeden Tamer Kıran, “2023 yılı itibarıyla ülkemiz gemi inşa sanayi üretiminin % 65’ini yeşil gemiler oluşturmaktadır. Tersanelerimizde üretilen gemilerin yaklaşık % 60’ı Avrupa ülkelerine ihraç edilmekte olup, büyük çoğunluğu yeşil gemilerdir. AB İnovasyon Fonu ile AB tersanelerine verilecek destekler nedeniyle bu üretim ve ihraç potansiyelimizin tamamen kaybolma olasılığı bulunmaktadır. Dolayısıyla Türk Denizcilik endüstrisi, Avrupa Birliği’ne ödediği emisyon izin bedelleriyle sübvanse edilen rakipleriyle haksız rekabetle karşı karşıya kalmıştır.” diye konuştu.
Denizcilik Sektörüne AR-GE, İnovasyon ve Modernizasyon İmkanı Sağlanması
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın 2026 yılında başlayacak Avrupa Birliği Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizmasından etkilenecek sektörlerin yeşil dönüşümü için AR-GE ve inovasyon çalışmalarına öncelikli destek verdiğini, bununla beraber, 2024 yılında Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemi kapsamına Deniz Taşımacılığı dahil edilmesine rağmen, Denizcilik Sektörünün Bakanlığımızın AR-GE, inovasyon ve modernizasyon desteklerinden öncelikli yararlanamadığını belirten Tamer Kıran, şöyle devam etti:
“Türk Denizcilik endüstrisi, yeşil dönüşüm için AR-GE, inovasyon ve modernizasyon desteklerine öncelikli olarak erişemediği takdirde Avrupa’daki rakipleriyle rekabet etme imkanını kaybedebilir. Tersanelerimize temiz üretim teknikleri, gemilerimize sera gazları emisyonlarını azaltım ve yeni alternatif yakıtlara geçiş, limanlarımıza yeşil dönüşüm için AR-GE, inovasyon ve modernizasyon desteklerine acil ihtiyaç duyulmaktadır. Yaşlanan Türk Koster filosunun tersanelerimizde inşa edilecek yeni teknoloji, çevre duyarlı, enerji verimli, alternatif yakıtları kullanabilen düşük emisyonlu gemiler ile yenilenmesi de büyük önem arz etmektedir. Tüm bu nedenlerle, ekonomik ve çevreye duyarlı yeni gemi üretimine yönelik yatırımlara ve bu kapsamda AR-GE faaliyetlerine özel destekler sağlanması, ülkemizde deniz ekonomisinin güçlü ve sürdürülebilir olması için Türk gemi inşa ve yan sanayinin hizmet ve teknolojik kapasitesini arttıracak projelere ilişkin desteklerin de arttırılmasını görüşlerinize arz ediyoruz.”
Türkiye’nin yat inşasında gösterdiği başarıya dikkat çeken Tamer Kıran, sektörün uluslararası pazarda rekabet gücünün artırılabilmesi, yat üreticilerinin İstanbul Tuzla’da faaliyet gösteren diğer gemi inşa ve bakım-onarım tersanelerinden olumsuz etkilenmemesi için yat inşa sektörüne özel bir üretim kompleksine ihtiyaçları bulunduğunu kaydetti.
Tamer Kıran, gerek yurt içi ve yurt dışı müşterilerin kolay ulaşımı ve gerekse diğer lojistik amaçlara uygun, yeterli büyüklükte olan bir alanın bu sektöre uzun süreli tahsisi, kiralanması ve kullanımına ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması hususunu Bakanlığın takdirlerine arz ettiklerini belirtti.
İstanbul ilinde tarifeli Denizyolu Toplu Yolcu Taşımacılığı yapan yolcu motorları ile denizlerimizde turizm amaçlı hizmet veren ticari deniz turizmi araçlarına dikkat çeken Tamer Kıran, gelişen ve değişen teknoloji kapsamında, bu araçların motorlarının elektrikli tahrik sistemine dönüştürülmesi, yolcu motoru filosunun yenilenerek çevre dostu hale getirilmesi ve yeni nesil yolcu motorlarının inşasına destek verilmesi konusunu da gündeme getirdi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da yaptığı sunumun ardından Başaran Bayrak ve Tamer Kıran ile Meclis Başkanlık Divanı’nda yerini alarak, üyelerin sorularını yanıtladı, istişarede bulundu.
Toplantıda, Tamer Kıran ve Başaran Bayrak, Bakan Mehmet Fatih Kacır’a gemi maketi sundu.