Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Sun Veydong ile Filipinler Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Theresa Lazaro'nun başkanlık ettiği heyetler, 2017'de başlatılan İkili Danışma Mekanizması'nın 7. toplantısını yaptı.
Toplantıda, bölgedeki egemenlik ihtilaflarının diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini vurgulayan taraflar, son dönemdeki gerilimlere ilişkin karşılıklı kaygılarını dile getirdi.
Çin tarafı, Filipinler'in Güney Çin Denizi ve Tayvan'a hakim konumdaki bölgelerde ABD'ye ilave askeri üsler verme kararının bölgede stratejik çıkarlarına tehdit oluşturacağını belirtti.
Filipinli yetkililer, Çinli heyete verdikleri yanıtta, ABD'nin ülkedeki askeri varlığının genişletilmesinin ulusal çıkarlara uygun olduğunu ve Filipinler'in doğal afetlerle mücadele kabiliyetini geliştireceğini ifade etti.
Filipinler, şubatta ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin'in ülkeyi ziyareti sırasında, Genişletilmiş Savunma İşbirliği Anlaşması (EDCA) kapsamında ABD’nin 4 askeri üsse daha erişimine izin verileceğini duyurmuştu.
Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr, 22 Mart'ta yeni üslerin başkent Manila'nın da bulunduğu Luzon Adası ve kuzeybatı bölgelerine yer alacağını bildirmişti.
Filipinli diplomatlar ise Çin'in son dönemde bölgedeki artan müdahale ve baskılarına ilişkin kaygıları gündeme getirdi.
Çin Sahil Güvenliğine ait bir gemi, 21 Kasım 2022'de Çin'e ait roket enkazı parçası olduğu sanılan bir nesneyi incelemek üzere çekerek götüren Filipinler donanma gemisine müdahale edip, gemiye bağlı ipi keserek nesneyi zorla alıkoymuştu.
Ardından 6 Şubat'ta Çin Sahil Güvenlik gemisinin, Filipinler Sahil Güvenlik gemisinin mürettebatına, geçici körlüğe sebep olacak askeri seviyede lazer ışını doğrulttuğu iddia edilmişti.
Filipinler Sahil Güvenliği, 22 Mart'ta da Güney Çin Denizi'nde ülkelerinin kontrolündeki Thitu Adası civarında "Çin'in sivil deniz milisleri" olduğu tahmin edilen 42 balıkçı gemisinin görüldüğünü bildirmişti.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin İkinci Dünya Savaşı'nın ardından bağımsızlıklarını kazanmasından bu yana egemenlik ihtilaflarına konu oluyor.
Çin, ilk kez 1947'de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'inde egemenlik iddiasında bulunuyor. Filipinler, Vietnam, Brunei ve Malezya gibi kıyı komşusu ülkeler de bölgede hak iddia ediyor.
Çin'in bölgedeki ihtilaflı adalarda askeri üsler inşa etmesi ve sivil gemi filolarını uzun süreli bulundurmasına bölge ülkelerinin yanı sıra ABD karşı çıkıyor.