Gemilerin ve tesislerin çalışan cihazlarının zamanından önce arızalanması ya da çalışmalarında sorun oluşması cihazın kendisinden değil, başlangıçta yapılan eksik kurulum, yetersiz destek malzemeleri yağ, su, sıvı, havanın doğru değerlerde temin edilmemesinden kaynaklanmaktadır.
Bu yetersizlikleri gidermek adına cihaz ve ekipmanları sökmek takmak aşınmış parçalarını değiştirmek oldukça maliyet içeren gereksizce harcanan yüz binlerce doları işaret etmektedir.
Bu anlamda daha dikkatli ve takipçi olabilmek için gemi işleten firmalar ISM gereği planlı bakım takip sistemleri kurmuş olup zamansız duruşların önüne geçebilmek için Makinelerin planlı bakım zamanlarını öne alarak gereksiz yedek parça ve onarım maliyetlerine davetiye çıkarmaktadır.
Enspektör olarak katıldığım, bir Denizci firmanın Ana makine egzoz valflerinin bakım zamanlarının dört bin saat olması ilgimi çekmişti, Her bakım için Beş bin Euro yedek parça parası ödeniyordu, işçilik ve kayıp zaman hariç!
Neden diye sorguladığımda, ‘’Biz konteyner taşıma firmasıyız geminin egzoz valf sorunundan yolda kalması, bize daha büyük maliyetler getirmektedir.’’ cevabından tatmin olmamıştım.
Yeni nesil makinelerin Eğitimi için, İmalatçı Makine firmasının Kopenhag’daki Araştırma ve Eğitim merkezine gittiğimde, ilk sorum bu olmuştu! ‘’Neden? dört bin saatte Exhaust valve bakımı yaptırıyorsunuz’’ dediğimde! Eğitimciler benden şaşkın! ayni soruyu bana sordular ‘’Neden!’’ diye.
Aslında hiç gereği olmadığını, herhangi bir risk içermediğini, On altı bin saatte bakım yapılabileceğini, esasında bakım saatinin otuz iki bin saat olduğunu, ama kullanıcı risklerine karşın on altı bin saate düşürdüklerini özel malzemeden üretilmiş egzoz valf ve Sitlerinin ağır denizlerde çalışan uzak sefer yapan gemilerde yüz bin saat çalıştırarak, test ettiklerini öğrenip, eğitim sonrası şirketin Genel müdürüne ve Teknik müdürüne bir, bir, anlattım.
Sonunda ikna ederek; Gemilerin ana makinelerinde Egzoz valf bakım zamanlarını, ilk yıl için sekiz bin saate çıkarabildim. Takip eden iki yılın sonunda, olması gereken on altı bin saate bakım yapılması gerekliliğinin kararını aldırabildim.
Makine ve teçhizatları zamanından önce; sökmek, parça değiştirmek ve bir parça değiştirilmesi gerekirken tümünü değiştirmek, gerçekte değiştirilmesi gereken parça pahalı diye recondition (onararak, yenilemek) ya da OEM (yan sanayi) parça kullanmak ilk bakışta sorunu giderdim çok şükür’ü hissettirebiliyorsa da daha büyük sorunları çağırdığını sonradan, büyük bedeller ödendiğinde anlaşılabiliyor.
Bu riskleri yaşamamak adına; imalatçı firmaların teknik servislerinden destek almak en iyisi diyerek, bakım onarım anlaşmalarındaki detaylara hâkim olamıyorsanız, Bildiğiniz kalitesinden emin olduğunuz Makine yağını yedek parça koduyla misli fiyatlar ile ödemek durumunda kalırsınız. Üstüne üstlük yeni bakım yapılmış makinede eksik bakım nedeniyle oluşan hasarın bedelini yanlış operasyon yaftası ile ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Şöyleki; İmalatçı firma yetkili servisi tarafından yeni bakım yapılmış bir acil durumda kullanılan jeneratör Dieseli’nin çatlayan kaveri’ne yetkili servisin verdiği rapor; makine hararet yapmış soğutmak için üzerine su döküldüğü için kaver çatlamıştır. İbaresi hâkim olup bu ifadenin; işletmecilere de inandırılması, ilginç olduğu kadar da düşündürücüdür.
Ama kimse sormuyor, İmalatçısı tarafından yeni bakım yapılmış Diesel makinesi neden hararet yapsın? Neden soğutmak için Makine üzerine su dökülmek zorunda kalınsın!
Demek ki; bilinç oluşturulmamış işletme yönetim sistemlerinde, Makinelerin bakım kavramı; bol yedek parça, tamir, sökme takma ve Su’dan bahanelerle yer değiştirmektedir.
Tamir ve Onarım Bedelini, sistemin çalışmasına ihtiyaç duyanlar; misli, misli, ödeyerek artan operasyon maliyetlerini verdikleri hizmetin bedeline yansıtarak, rekabeti kaybederek tükenmişliğe yöneltmektedir.
Başından da söylemiş olduğum gibi, makinelerin arıza yapmasına etken olanlar makinenin dışında kalanlardır. Yağ, su, yakıt ve hava kalitesini düzenli kontrol etmiyorsanız ve gereğini zamanında yapmıyorsanız yani bilinçli bakımı takip etmezseniz, zamansız duruşları yedek parça ve tamir masrafları ile önleyemezsiniz.
Yeterince yapılmış bilinçli bakımlar; makinelerin onarım ömürlerini arttırdığı gibi gereksiz duruşları ortadan kaldırmaktadır.