Babilzâde Rıza Bedrettin, Müneccimzâde Eyüp Sabri Efendi, Çilingirzâde İsmail Kemal Efendi, Lazzâde Mehmed Lütfi Bey
Babilzâde Rıza Bedrettin konulu makalem 7 Cilt olan Türk Armatörleri Tarihi başlıklı eserimden uyarlanmıştır.
Osmanlı’nın son yıllarından Cumhuriyet’e geçiş döneminde tespit edilen ilk Türk armatörlerinden Babilzâde Rıza Bedrettin, Müneccimzâde Eyüp Sabri Efendi, Çilingirzâde İsmail Kemal Efendi, Lazzâde Mehmed Lütfi Bey, başlangıçta “Rıza Bedri ve Şurekâsı Kolektif Şirketi” adını verdikleri bir armatörlük şirketi kurdular. Bu şirket daha sonra ortakların aldığı kararla “Kocaeli Kolektif Şirketi Rıza Bedri ve Şürekâsı” adını aldı. Bu şirketin asıl kurucusu, Babilzâde Rıza Bedri Bey olmuştur.
Babilzâde Rıza Bedrettin Bey konusunda yapılmış ve baştan sona kadar teşekkürle anacağımız çalışmanın sahibi Prof. Dr. Kemalettin Kuzucu ’dur. Bu çalışması; Uluslararası Gazi Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu”nda sunduğu tebliğde yer almaktadır. Çok önem arz eden tebliğ, hocamızın adı yazılarak internetten okunmalıdır. Ancak sahip oldukları gemilere ait Lloyd’s Register of Shipping resmî kayıtları incelenerek bazı değişiklikler bu metne eklenmiş ve hangileri olduğu işaret edilmiştir. Ayrıca tanışmaktan onur duyduğum Av. Necdet Babila ve eşi Av. Ayla Babila ’nın anlatımlarından ve arşivlerinden yararlanarak bu özet anlatıma çok değerli bölümler eklediğimi belirtmek isterim.
Av. Necdet Babila ve eşi Av. Ayla Babila’nın titizlikle korudukları belgelerin ve fotoğrafların digital kaydının Türk Deniz Ticaret Tarihi Arşivi kazandırılması gerekir. Böyle bir arşiv merkezi bulunmamaktadır! Geçtiğimiz yıllarda bu digital kayıtlar, ailede muhafaza edilmekte idi. Bu belgelerin ve fotoğrafların bir kısmı bana verilmiştir. Bu konuda gösterdikleri yakın alâka için Ayla Babila ve Necdet Babila ailesine teşekkür ederim.
Babilzâde Rıza Bedrettin, Müneccimzâde Eyüp Sabri Efendi, Çilingirzâde İsmail Kemal Efendi, Lazzâde Mehmed Lütfi Bey gibi, yüzyılın ayni çeyreğinde armatör olarak adlarını kaydedeceğimiz Çolakzâde Ömer, Rasim Kaptan, Hacı Nikolau gibi armatörlerin de varlığını ve bu konuda araştırma yapılması gerektiğini hatırlatmak isterim. Bu dönemde tek başına armatör olabilecek bir Türk müteşebbisin hayli sınırlı kalmasının başlıca nedeni, Kapitülasyonların nefes aldırmayan baskısıdır. Nihayet sermaye yetersizliği ve deneyimsizlik, çaresizliği artıran nedenler olmuştur. Böylesine bir ortamda gemi yatırımı yapan Türk müteşebbislerin hemen büyük çoğunluğunun ortaklık yoluyla küçük bir gemi sahibi olabildikleri veya aile bireylerinin bir araya gelerek bir gemi satın alabildikleri görülür.
Rıza Bedrettin Babila’nın yeğeni Av. Necdet Babila ve eşi Av. Ayla Candaş Babila.
Mondros Mütarekesi’nden sonra Marmara limanlarının tehdit altına girmesinden kaygılanan Babilzâde Rıza Bedri adlı genç girişimci, İttihad ve Terakki’nin milli iktisat politikasından da etkilenerek, ismi zaman zaman ufak değişiklikler geçiren Kocaeli Şirketi’ni kurarak deniz ticaretine soyunur. (1) Babası, Babila sülalesine mensup Mehmed Tevfik oğlu Hüseyin Bedreddin 1878 tarihinde Batum’da dünyaya gelmiştir. Aile 1877-1878 Osmanlı - Rus harbinden sonra Batum’un Rusların eline geçmesi üzerine Anadolu’ya göç ederek Sapanca’ya yerleşmiştir. Aile, Soyadı Kanunu ile “Babila” soyadını almıştır. (2)
Babilzâde ailesinin Batum’dan başlayan yaşam öyküsünde ailenin bilinen en büyüğü Mehmet Tevfik Babila ve eşi Havva Hanım’dır. Kâzım, Şevki ve Hüseyin Bedrettin adını verdikleri üç erkek çocukları olmuştur. Hüseyin Bedrettin Emine Hanım’la evlenmiştir. Bu ailenin Rıza Bedrettin ve Sabiha (Nevrolcu) adlarını verdikleri iki çocukları olmuştur. Kâzım Babila, Köseoğlu ailesinden Musa ve Fatma Köseoğlu’nun kızı Meryem İclal Hanım’la evlenmiştir. Bu ailenin Lamia, Necdet ve Nizamettin isimlerini verdikleri üç çocuğu dünyaya gelmiştir. Hukuk Fakültesi’nden mezun olarak bir süre hakimlik ve avukatlık yapan Av. Necdet Babila, Armatör Rıza Babila’nın yeğeni olmaktadır. Eşi Av. Ayla Babila, Abdülkadir Candaş ve Zübeyde Candaş’ın kızıdır. Ayla Babila her iki ailenin ve akrabalarının yaşam öykülerini hayranlıkla okunacak ve ders alınması gereken bir titizlikle “Hayat Örgüsü” (3) başlıklı anı kitabında toplamıştır.
Babilzâde Rıza Bedri ailesinin kökleri Babilzâde ailesi Batumludur. 1877- 1878 Rus Savaşı öncesine kadar Osmanlı devleti hudutları içinde yer alan Batum’da geniş bir aileydiler ve başarılı bir ticaret yaşamları vardı. Aile Rus işgalinden kaçarak Anadolu’ya göç etmiş ve bir kolu Hopa üzerinde Sapanca’ya, diğer kolları Samsun, Zonguldak gibi Karadeniz illerine yerleşmiştir. Ailenin Necdet Babila’ya uzanan kolu Sapanca’ya yerleşmiş olan Babila ailesidir. Sapanca meydanında geniş bahçeli ve üç katlı bir evde yaşamışlardır. Dedesi Mehmet Tevfik Babila ve eşi Havva Babila’dır.
Babilzâde Rıza Bedrettin Bey.
Mehmet Tevfik Babila, Sapanca’da vefat etmiştir. Mezar taşında “Hopa eşrafından” kaydının olması, ailenin bir süre Hopa’da yaşadığını ve daha sonra daha iyi yaşam ve geçim koşulları sağlamak amacıyla Sapanca’ya ve İzmit’e göç ettiklerini göstermektedir. O yıllarda Rus işgali nedeniyle Batum’dan kaçarak Sapanca’ya yerleşen 1873 doğumlu Kösezâde Hasan ve eşi Hatice Hanım ailesi ile komşu ve akraba olmuşlardır. Babilzâde Hüseyin Bedrettin (Babila), İzmit Körfezi’nin önemini görerek babasının parasal desteğini almış ve İzmit’e yerleşmiştir. Bu kentte, Batum doğumlu Emine Hanım’la evlenmiştir. Emine Hanım hamile olduğunda doğumunu Sapanca’da yapmış ve 1897 yılında oğlu Rıza Bedri dünyaya gelmiştir. Bu tarihte babası Hüseyin Bedrettin on yedi yaşında bir delikanlıdır. Rıza Bedri’nin kız kardeşi Sabiha Babila 1901’de İzmit’te doğmuştur. Babilzâde Hüseyin Bedrettin İzmit’te Ahmet Şerif (Soyadı Kanunu ile Ulusoy soyadını almıştır) bir ortaklık tesis etmiş ve bir süre sonra deniz taşımacılığı ve temsilciliği yapan Kocaeli Şirketi’nin acenteliğini üstlenmiştir.
Kırlangıç Vapuru Kaynak- Necdet Babila ve Ayla Babila aile arşivi.
Şirket sözleşmesinin dördüncü ve beşinci maddelerinde belirtildiğine göre, Kırlangıç Vapurunun dörtte bir hissesi İzmit eşrafından Babilazâde Hüseyin Bedrettin Bey’e, geriye kalan üç hissesi ise şirketin diğer ortakları Eyüp Sabri, İsmail Kemal ve Mehmed Lütfi beylere aitti. Hüseyin Bedrettin kendi hissesini ayrı bir sözleşme ile oğlu Rıza Bedri Bey’e kiralamıştı. Rıza Bedri bu hisseyi şirket hesabına çalıştırmayı ve diğer ortaklar da söz konusu hisseye ait bütün masrafların şirket tarafından karşılanacağını taahhüt etmişlerdi.
Babilzâde Rıza Bedrettin 19 Ağustos 1925 tarihinde İzmit’li tüccarlardan Müneccimzâde Eyüp Sabri Efendi, Çilingirzâde İsmail Kemal Efendi, Lazzâde Mehmed Lütfi Bey’le Rıza Bedri ve Şurekâsı Kollektif Şirketi”ni kurmuştur. Soyadı Kanunu ile ailenin “Babila” soyadını alması gibi, “Bedrettin” adının konuşma alışkanlığı ile kısaltılarak “Bedri” haline dönüşmesi nedeniyle Babilzâde Rıza Bedrettin, kayıtlarda “Rıza Bedri Babila” olarak anılmıştır.
Milli Mücadele’nin zaferle sonuçlanmasından sonra Mübadele hazırlıklarında hükümetin müteşebbislere sağladığı kolaylıklar ve yaptığı maddi yardımlarla Ege ve Balkanlardan olduğu kadar Romanya ve Bulgaristan’dan Türk bayraklı gemilerle Türk mübadilleri taşınmıştır. Kocaeli Şirketi böyle bir ortamda kurulmuştur. Liman dergisinin 1927 tarihli sayısında yayımlanan bir makalede şirketin “Harb-i Umûmî senelerinden hemen sonra yani 335-336 senelerinde” kurulduğu ve yedi senelik bir hayatı bulunduğu belirtilmiştir. Buna göre Kocaeli Vapur şirketi olarak bilinen bu şirketin başlangıcının 1920 olduğu ve isminin veya tüm haklarının satın alınmış olması gerekir. Şirket İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası’ndaki sicil kaydına göre, şirket 13 Temmuz 1341/1925 tarihinde kurulmuş ve 19 Ağustos 1925’te de sözleşme akdi kabul edilmiştir. Kocaeli Kollektif Şirketi, Yemiş (Yağ) İskelesi semtinde Ahi Çelebi Mahallesi’nde Çardak Sokağı’nda 51 numaralı binada faaliyete başlamıştı. 24.778 lira, 37 kuruş sermaye ile kurulan şirketin imtiyaz süresi yirmi yıldı. Ortaklar olan Müneccimzâde Eyüp Sabri Bey ve Çilingirzâde İsmail Kemal Bey ayrı ayrı 7.694 lira 59 kuruş 10 para, Bâbilzâde Rıza Bedri Bey 3.694 lira 59 kuruş 10 para, Lazzâde Mehmed Lütfi Bey 5.694 lira 59 kuruş 10 para koymak suretiyle şirkete hissedar olmuşlardır. Şirketin Filosu ve Ticari Faaliyetleri Ticaret hayatına hepsi de aynı tarihlerde atılan Rıza Bedri ve arkadaşları, işe küçük ölçekli nakliye komisyonculuğu ve gemi acenteliği ile başlamışlar, işlerin yolunda gitmesi üzerine denizcilik ve gemicilik sektörünün diğer alanlarıyla ilgilenmişlerdir. Başlangıçta kiraladıkları gemilerle nakliyat yapmışlar, yeterli sermayeye ulaşınca ve sektörün istikbalini kestirince vapur alımına girişmişlerdir. Önce “İzmit” vapurunu satın alan şirket, yaklaşık birer yıl arayla üç vapuru daha filosuna katmış, böylece 1926 yılında vapur sayısı dörde ulaşmıştır.
Necdet Babila’nın dedesi Mehmet Tevfik Babila, Çocukları; Ayaktakiler, Bedrettin Babila, Şevki Babila, Kâzım Babila, Sabiha Babila (Nevrolcu) Rıza Babila. Solda Hüseyin Bedrettin Babila.Sağda Rıza Bedrettin Babila’nın kızkardeşi Sabiha Babila Nevrolcu.
Kaynak: Necdet Babila ve Ayla Babila aile arşivi.
Kocaeli Şirketi’nin de satın aldığı ikinci vapur, daha önce Hüseyin Bedreddin tarafından oğlu Rıza Bedri’ye kiralanan “Kırlangıç” tır. Ardından “Sürat” ve “Yeni Dünya” vapurları filoya katılmıştır. Şirketin kimlik bilgilerinin yanı sıra “Flaması” ve “Baca Forsu” 1926 tarihli Türk Deniz Ticareti Yıllığında renkli olarak yer almaktadır. Şirketin faaliyeti “İzmit Körfezi dahilindeki iskelelerle İstanbul arasında muntazaman yolcu ve eşya-yı ticâriyye nakleder” şeklinde özetlenmiştir. İktisat Vekâleti’nin 1926 yılında yayımladığı 50 rüsum tonilatosundan büyük buharlı gemiler listesinde Kocaeli Şirketi’ni sadece bu vapur temsil etmiştir.
Sürat Vapuruna ait Lloyd’s Register sicil bilgileri şöyledir;
• 142 grt. ve 242 dwt. olan “Sürat” vapuru 1895 yılında İngiltere’de J. Fulierton & Co. Paisley tersanesinde “İskenderun” adıyla inşa edildi.
• 2 genişlemeli Ross & Duncan Glasgow imâlatı buhar makinesi 59 nhp güç üretiyordu.
• Geminin Tam Boy/ Kaimeler Arası Genişlik ve Derinlik ölçüleri; 115,3- 19,1- 11,1 ft.’di.
• Geminin ikinci adı “Zonguldak” ve tekrar el değiştirdiğinde “Mudanya” olmuştur.
• 1932’de Kocaeli “Kocaeli Kolektif Şirketi Rıza Bedri ve Şûrekâsı” tarafından satın alındı ve “Sürat” adı verildi.
• 1933’de Bekir Aslan ve Memiş Mehmet ortaklığına satıldı ve adı değiştirilmedi.
• 1936’da Şakir Hopuzoğlu ve Memiş Mehmet ortaklığına devredildi.
• 1939’da Şakir Hopuzoğlu’nun ayrılmasıyla Memiş Mehmet Kaptan sahibi olarak devam etti.
• 1940’ta İlyas Tuna satın aldı ve adını “Tuna” olarak değiştirdi.
Babila ailesinde armatörlüğe ilk başlayan Rıza Bedrettin Babila’nın babası Hüseyin Bedrettin Babila İzmit’teki yazıhanesinde.
Kaynak: Necdet Babila ve Ayla Babila aile arşivi.
Kırlangıç Vapuru Süvarisi Hamdi Kaptan.
Kaynak: Necdet Babila ve Ayla Babila aile arşivi.
Uğur Vapuru Gölcük’te.
Sicil bilgilerinde geminin ilk üç adının sırasıyla; İskenderun, Zonguldak ve Mudanya olması, geminin ilk armatörlerinin Türk olabileceğini hatırlatmaktadır. Ancak LR kayıtları 1930 yılından başladığından gemi sicil kayıtları taramasında daha önceki yıllara gidilememiştir. Ayrıca yabancı armatörlerin “İskenderun” yerine “Alexandretta” adını kullandıkları da hatırlanmalıdır. LR kayıtlarında 1895 İtalya F.Barachini Sestri Ponente inşa 108 grt. olan “Zonguldak” Société Ottomane d’Héraclée kömür şirketine aittir. 1903 inşa 1222 gt. olan “Zonguldak” isimli bir genel yük gemisi Türkiye Seyrisefain İdaresi filosunda görülmektedir. Sürat’in 1930 LR kayıtlarında ana makinesi için bir ayrıntı bulunmamasına karşılık 1933’de “Oil Engines” kaydı bulunmaktadır.
İtalyan yapımı “İzmit”, sürati ve tonajı bakımından en küçüğü idi. Şirketin Yemiş İskelesi’ndeki bürosunda 7 kişi çalışırken, vapurlarda kaptan ve diğer personelle birlikte 35 kişi görev yapmaktaydı. Böylelikle 42 aile geçimini Kocaeli Şirketi vasıtasıyla temin etmiş oluyordu. “Sürat” vapuru 6 Eylül 1936 günü Haliç’te tamirde iken motordaki mazotun tutuşması neticesi birdenbire tutuşmuş ve yanmaya başlamıştır. İtfaiye biraz sonra yetişmişe de, sıktığı sular parlamış olan mazotun büsbütün parlamasına neden olmuş ve vapurun makine kısmı ile güvertesi ve kamaraları tamamen yanmıştır. Haberde geminin Rize’li Mehmed (Memiş) ve Şevki’ye (Hopuzoğlu) ait olduğu yazılıdır.
Filoda yeralan Uğur Vapurunun Lloyd’s Register’e göre sicil kayıtları şöyledir:
• İlk adı “Patrol Vessel G-42” olan 1789 gt.’lik 1911 Osaka Iron Works, Osaka inşa olan geminin el değiştirmesi sonrasındaki adı “Artynia” olmuştur. 3 genişlemeli ana buhar makinesi 48 nhp güç üretiyordu.
• Geminin üçüncü sahipleri Kocaeli “Kocaeli Kolektif Şirketi Rıza Bedri ve Şürekâsı” olmuştur. Gemiye “İkbal” adı verilmiştir.
• 1930’da Tavilzâde Mustafa ve Kardeşleri şirketine satıldı ve “Tavilzade” adı verildi.
• 1933’de yeniden Kocaeli Vapur Şirketi tarafından satın alınmış ve “Uğur” adı verilmiştir.
• Devletleştirme karşısında 1934’de “Vapurculuk Türk Anonim Şirketi” ne ve 1936’da Deniz Yolları İdaresi’ne devredilmiştir.
Şirketin yük taşımacılığından elde ettiği gelirin büyük bir bölümünü İstanbul’dan Anadolu’ya yapılan transit eşyası oluşturuyordu. Transit ticaretinde en büyük payı oluşturan şekerin oranı ise yüzde 80’i geçmekteydi. Şeker ve diğer transit eşyası İzmit’e getirildikten sonra buradan yine şirketin kendi vasıtalarıyla Ankara ve Konya gibi merkezlere sevk edilmekteydi. Transit eşyanın Kocaeli Vapur ve Nakliyat Şirketi Merkez-i İdaresi: Dersaadet Yemiş Yağ İskelesi Numero 51 Telefon: İstanbul 2043 Telgraf Adresi: İstanbul KAŞ Acenteleri: Darıca, Karamürsel, Ereğli, Değirmendere, Kazıklı, İzmit iskeleleridir. İzmit tarikiyle Anadolu’nun bütün şimendifer güzergâhına her nev‘ eşya ehven fiyatla sevk olunur. Her hafta muntazam olarak cuma, cumartesi, pazartesi ve çarşamba günleri İstanbul’dan hareket ederek ber-vech-i bâlâ iskelelere ve ertesi günü aynı iskelelere uğrayarak avdet eder. Kaynak: İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, nr. 6, Haziran 1926.
Zamanla “Kırlangıç” dahil diğer vapurların şirketin elinden çıktığı, bunların yerine “İkbal” ve “Uğur” adlı iki buharlı gemiye sahip olduğu görülmektedir.
1895 J. Fulierton & Co. Paisley İngiltere inşa 142 grt. ve 242 dwt. M/S Sürat- (Ex-İskenderun; Ex-Zonguldak; Ex- Mudanya) Kaynak: Old Ships Photo Galleries.
Rıza Bedri Babila 26 Ocak 1927 tarihinde İzmit’te kurulan “Kocaeli Halk Bankası” ortakları arasında yeralmıştır. 1926 ortalarında İzmit’e gelmiş bulunan CHP müfettişi Ali Nazmi Bey’in de uygun görmesiyle İzmit’te “Kocaeli Halk Bankası” bulunmuştur. Sonunda 26 Ocak 1927 tarihinde 50,000.- TL sermayeli Kocaeli Halk Bankası Türk Anonim Şirketi kurulmuş ve banka 26 Mayıs 1927’de mahkemece, 4 Haziran 1927’de de İzmit Ticaret ve Sanayi Odası’nca tescil edilmiştir. Kocaeli eşrafının geniş katılımla hissedar olduğu bankanın kurucuları arasında Ticaret Odası Birinci Başkanı Hasan Bedrettin (Babila), Kocaeli Vapur Şirketi kurucularından Rıza Bedri (Babila) Bey namına Hasan Bedrettin (Babila) de yer almışlardır. Bankanın adı 3 Ekim 1961 tarihinde “Kocaeli Bankası” olarak kısaltılmış ve 27 Temmuz 1982’de Türk Ekonomi Bankası - TEB adını almıştır. Yolcu taşımacılığında katı devlet tekelinin başlaması üzerine şirket sadece yük taşımacılığıyla yetinmek zorunda kalmış, ancak zarara uğramıştır. Devlet şirketin gemilerini para karşılığında kamulaştırmayı teklif edince, ortaklar hiçbir ücret almadan varlığını devlete hibe etmiş ve armatörlükten çekilmişlerdir.
Rıza Bedri Babila’nın armatörlük yaşamı birçok diğer armatör gibi bu yasayla sona etmiş ve vapurculuk şirketinden sonra “İkbal Ambarı”nı kurmuştur. Müteakiben kurduğu ikinci nakliyat şirket nakliyat “Kocaeli Nakliyat Ambarı”dır.
Cağaloğlu Yerebatan Caddesi’ndeki Babila ailesine ait Neş’e Apartımanı günümüzde bir butik otel olarak hizmet vermekte. Kaynak- Necdet Babila ve Ayla Babila aile arşivi.
Yeğeni Necdet Babila İstanbul Hukuk Fakültesi’nde okurken yaz aylarında amcası Rıza Bedri Babila’nın İkbal Kocaeli Şirketi’nde çalışmaktaydı. Hüseyin Bedrettin Babila büyüyen ticaret imkanları nedeniyle Cağaloğlu Yerebatan Caddesi’nin köşesinde Fransız mimarisi tarzında yedi katlı bir apartıman inşa ettirmiş ve “Neş’e Apartmanı”ı adını vermiştir. Rıza Bedri Babila ve kız kardeşi Sabiha ve Cemal Nevrolcu ile yakın akrabaları Münevver Hanım bu apartmanda oturmuşlardır.
Necdet Babila, İstanbul Erkek Lisesi’nde okurken Rıza Bedri Babila velisi olmuştur Bir süre ticaret hayatından çekilen Rıza Babila 1 Mayıs 1951 tarihinde 30.000 lira sermaye ile “İthalat, ihracat, toptan ve perakende ticaret, devâir-i resmiyyeye karşı bilumum taahhüt işleri”yle meşgul olmak üzere yeniden ticarete başlamışsa da 4 Nisan 1952 tarihinde bir at arabasının çarpması sonucu maruz kaldığı beyin travmasından çıkamayarak doktorların tüm çabalarına rağmen vefat etmiştir.
Babila’nın “Acı Bir Ölüm” başlığıyla ve yandan çekilmiş bir portresiyle birlikte yayımlanan ilan metni şöyleydi: “İzmit Ticaret Odası eski reisi Hüseyin Bedreddin Bey’in oğlu, ecza tüccarı Cemal Nevrolcu’nun kayınbiraderi, İkbal Kocaeli Şirketi sahiplerinden Rıza Babila tutulduğu hastalığa çare bulunamayarak beklenmedik bir yaşta Allah’ın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 5 Mart 1952 Cumartesi günü saat on birde Cağaloğlu Yerebatan Caddesi’nde Neşe Apartmanı’ndan alınarak Beyazıd Camii’nde öğleyi müteakip namazı kılındıktan sonra Edirnekapı Şehitliği’ne defnedilecektir. Çelenk gönderilmemesi rica olunur. Israr ve arzu edenler merhumun ruhu için Topkapı Fıkaraperver Cemiyeti’ne veya Verem Mücadele Derneği’ne teberru edebilirler.”
Eczacı Cemal Nevrolcu ile evli olan Bedri Babila’nın kız kardeşi Hacı Sabiha Babila Nevrolcu 10 Ocak 1982 Pazar günü vefat etti. Cenazesi 11 Ocak 1982 Pazartesi günü Cağaloğlu Yerebatan Caddesi Neş’e Apartmanı’ndaki evinden alınarak Fatih Camii’nde kılınan öğle namazını müteakiben Edirnekapı Şehitlik Mezarlığı’nda defnedildi. Ailenin Cağaloğlu Yerebatan Caddesi’ndeki Neş’e apartmanı satılmıştır ve günümüzde butik bir otel olarak hizmet vermektedir.
Kaynaklar:
1-Prof. Dr. Kemalettin Kuzucu- “Türkiye’nin ilk armatörlerinden Rıza Bedri Bey ve Kocaeli Vapur Şirketi”, Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu,2015.
2- Babilzâde Bedri Bey’in ortakları Müneccimzâde Eyüp Sabri Efendi, Çilingirzâde İsmail Kemal Efendi, Lazzâde Mehmed Lütfi Beyler de gemi sahibi olduklarına göre, kimliklerinin araştırılması gerekli olmaktadır.
3- Ayla Candaş Babila, Hayat Örgüsü, Eylül 2016, Özel Yayın. Rıza Bedri (Bedrettin) Babila. Kaynak: Necdet Babila ve Ayla Babila aile arşivi.