ABD, İran’ın petrol ve petrokimya sektörüne yönelik yaptırımları sıkılaştırarak, bu gelirlerin nükleer program, balistik füze geliştirme, insansız hava araçları ve terörist faaliyetlere fon sağlamak için kullanılmasını engellemeyi amaçlıyor. ABD Hazine Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, bu çabaların İran'ın denizaşırı petrol ticaretini daha maliyetli ve riskli hale getirmeyi hedeflediği belirtildi.
ABD Terörizm ve Mali İstihbarat Bakan Yardımcısı Bradley T. Smith, “İran, petrol gelirlerini bölgeyi istikrarsızlaştıran faaliyetler için kullanmaya devam ediyor. Amerika Birleşik Devletleri, gölge filo ve operatörlerini etkisiz hale getirmek için tüm yetkilerini kullanmakta kararlı.” dedi.
Hedefte Gölge Filosu ve Sahte Operasyonlar Var
Yeni yaptırımlar, İran’ın denizaşırı petrol taşımacılığında kullanılan 300.000 dwt büyüklüğündeki dokuz büyük tanker, beş küçük ham petrol tankeri ve üç ürün tankerini kapsıyor. ABD’nin iddiasına göre bu gemiler, İran adına milyonlarca varil petrol taşıdı.
Bu tankerler, gölge operasyonlarındaki karmaşık yapıyı yansıtıyor. Tankerlerin kayıtları, Cook Adaları, Marshall Adaları, Guyana, São Tomé ve Príncipe, San Marino, Belize ve Honduras gibi çok çeşitli ülkelerde tutuluyor. Ancak beşi Panama’da kayıtlı olan tankerler, İngiltere’nin geçtiğimiz hafta G7’nin Rus petrolüne getirdiği fiyat sınırı çabalarına uyan yaptırımları sonrası gündeme geldi. Panama, altı tankerin kayıtlarını hızla iptal ederek bu gemilerden bazılarını hedef aldı.
Şüpheli Transferler ve İzleme Sinyalleri
ABD, yaptırımlar kapsamında şüpheli gemiler arasında “Ceres I” isimli tankere dikkat çekti. Ceres I, İran petrolünü yasa dışı yollardan taşırken gemiden gemiye transferlerde kullanıldı. Ayrıca, Temmuz 2024'te Malezya’da bir Hafnia tankeriyle çarpıştığında sinyal manipülasyonu yaparak izini gizlemeye çalıştı. Malezya, olay sonrasında gemiyi sorumlu tutmak istese de, geminin sahipleriyle bağlantı kurulamamıştı.
Yönetim Şirketleri Ağı da Listede
Hazine Bakanlığı, İran’ın petrol taşımacılığında sahte belgeler, gemi takip sistemlerini manipüle etme ve bayrak değiştirme gibi taktiklere başvurduğunu belirtti. Bu operasyonların yönetiminde BAE, Seyşeller, Cayman Adaları, Marshall Adaları ve Pakistan gibi ülkelerde yerleşik şirketlerin yanı sıra Çin, Hong Kong, Panama, Liberya ve Hindistan’a uzanan bir ağın yer aldığı açıklandı.
ABD’ye göre bu şirketler, İran petrolünü Çinli enerji devlerine ulaştırmada kilit rol oynuyor.
İsrail’e Füze Saldırısına Yanıt
Yaptırımların, 1 Ekim’de İran’ın İsrail’e yönelik gerçekleştirdiği balistik füze saldırısına yanıt olarak uygulandığı belirtiliyor. Ayrıca İran’ın bölgesel gruplara desteğinin artması, Biden yönetiminin bu kapsamlı yaptırımları başlatmasının diğer bir nedeni olarak gösteriliyor.
ABD'nin yeni yaptırım dalgası, İran’ın uluslararası petrol ticaretini daha karmaşık bir hale getirirken, gölge filosunun yasadışı faaliyetlerini durdurmayı amaçlıyor.