Türkiye Büyük Millet Meclisi 1923 yılında Lozan Antlaşmasıyla kapitülasyonları yürürlükten kaldırmış, üç yıl sonra 815 sayılı “Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Karasuları Dahilinde İcrayı San’at ve Ticaret Hakkındaki Kanun” ile deniz alanlarında yapacağı her türlü ticari faaliyette bağımsızlığını ilan etmiştir. Böylece hem denizcilik alanında ekonomik büyümenin önü açılmış hem de bu alanda çalışacak Türk vatandaşlarının hakları korunmuştur. Türkiye kabotaj hakkını kapsamlı bir kanunla koruma altına alan öncü ülkelerden biridir. 2007 yılında Kabotaj Bayramımızın adı Denizcilik ve Kabotaj Bayramı olarak değiştirilmiştir.
Her yıl kutladığımız bu bayramla birlikte denizlerimiz ve denizciliğimizle ilgili konular çeşitli etkinliklerle ele alınmaktadır. Bu bağlamda deniz alanlarımızın daha verimli kullanılması, deniz taşımacılığımızın geliştirilmesi, limanlarımız arasında yapılacak taşımacılığın artırılması ve hızlanması gibi konular gündeme gelmektedir.
Denizcilik sektörü ülkemizde gelişme hızı açısından örnek alınacak lider bir sektördür. 2023 yılı başı itibarıyla Türk denizciliğinin taşıma kapasitesi dünyanın en büyük filosunu kontrol eden ülkeler sıralamasında 41 milyon DWT taşıma kapasitesiyle 14. sırada yer almaktadır.
Son yıllarda Doğu Akdeniz ve Karadeniz de yapılan hidrokarbon arayışları, Sakarya açık deniz alanında bulunan doğalgazın 170km’lik su altı boru hattıyla karaya taşınması, Türkiye’nin derin su sondaj gemisi filosuna sahip olması, derin su sondaj teknolojisini ülkemize getirip kullanması çok önemli gelişmelerden sadece bir tanesidir.
Bunun yanında tersanelerimizde inşa edilen ve Deniz Kuvvetlerine teslim edilen TCG-Anadolu L-400 Çok maksatlı Amfibi Hücum Gemimiz, askeri ve sivil tersanelerimizde inşa edilen farklı tonaj ve sınıfta savaş gemileri, Gölcük Askeri Tersanesinde özel sektör desteğiyle inşa edilen Reis sınıfı denizaltılar savunma sanayiimizde ulaştığımız noktanın birer kanıtıdır. Özellikle Türk tersanelerinde inşa edilen katma değeri yüksek gemiler, dünyanın ilk elektrikli römorkörü, iş gemileri konusunda dünya çapında marka olan tersanelerimiz, savunma ve sivil amaçlı insansız deniz araçları, deniz teknolojisinde geldiğimiz son aşamanın göstergesidir.
Deniz taşımacılığında Türk deniz ticaret filosunun gelişimi, liman sayı ve kapasitelerini artması, limanlarımızda kullanılan teknolojik alt yapı yatırımları sayesinde kapasite ve elleçleme hızı artışı, yine liman işletmeleri konusunda deneyimli Türk iş insanlarının diğer ülkelerde yaptığı liman yatırımları, denizciliğimizin uluslararası boyutunu göstermektedir.
Bu başarı örnekleri daha fazla çeşitlendirilerek verilebilir. Ancak her biri Türk iş insanlarının, Türk bilim insanlarının, Türk mühendislerinin ve Türk işçilerinin ürünü olan bu projelerin sayılarının artması denizi seven ve denize gönül veren insanların sayılarını artmasıyla mümkündür.
Yapılanları değerlendirdiğimizde denizciliğin her alanında uluslararası ün ve itibar kazanmış bir başarı hikayesi bulmak mümkündür. Sahip olunan bilgi birikimi, kaliteli insan gücü, yetkinlik ve deneyim dikkate alındığında Türk Denizcilik Sektörümüzün daha büyük projelere imza atacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.
1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj bayramı vesilesiyle yeni nesillere denizciliği tanıtmak ve sevdirmek, genç yaşta denize ve denizciliğe gönül vermelerini sağlamak bizlerin görevi olmalıdır. Bu kapsamda sadece yılda bir gün için değil yıl boyu sürdürülecek etkinliklerle denizcilik ülkemizin gündeminde tutulmalıdır.
Bu duygu ve düşüncelerle başta denizciliği Türklere büyük ülkü olarak gösteren Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, ömrünü denizciliğe hizmet ederek geçirmiş ve ebediyete intikal etmiş tüm denizcilerimizi rahmet ve minnetle anıyor, tüm denizcilerin ve halkımızın 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’nı kutluyorum.
Tamer KIRAN
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı