Burdur – Yeşilova’da bulunan Salda Gölü artık “Dünyanın En Önemli 100 Jeolojik Mirası” listesinde.

Güney Kore’nin Busan kentinde gerçekleştirilen 37. Dünya Jeoloji Kongresi’nde, UNESCO IGCP 731 Projesi kapsamında iki yıldır süren titiz bilimsel çalışmalar sonucunda, ikinci etap “Dünyanın En Önemli 100 Jeolojik Mirası” listesi açıklandı.

Söz konusu prestijli listeye Türkiye’den Nemrut Volkanı ve Krater Gölü ile Salda Gölü, başta Jeolojik Mirası Koruma Derneği (JEMİRKO) olmak üzere, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, MTA ve JMO’nun katkılarıyla aday gösterilmişti. Salda Gölü’nün listeye girdiğini duyuran JEMİRKO, şu açıklamada bulundu:

“Yapılan değerlendirmeler neticesinde, Salda Gölü, Dünya’nın En Önemli 100 Jeolojik Mirası’ndan biri olarak bu listeye girmeye hak kazandı. JEMİRKO olarak, bu büyük başarıya öncülük etmenin gururunu yaşıyoruz. Ülkemizin zengin jeolojik mirasını hem ulusal hem de uluslararası platformlarda tanıtmaya ve korumaya devam edeceğiz.”

Salda Gölü Koruma Derneği’nin konuya ilişkin yaptığı açıklamada ise “Salda Gölü’nün ‘Mars analog of Lake Salda’ olarak Dünya Jeolojik Mirası olarak tanımasına giden yolda verdiğimiz uğraşının kısa bir özetini bu seride paylaşıyoruz” denildi.

Dernek ayrıca kendilerine UNESCO Türkiye Milli Komisyonu tarafından atılan yanıtı da paylaştı. Salda’nın listeye girişine ilişkin derneğe iletilen yanıtta şu ifadelere yer verildi:

“Milli Komisyonumuza iletilen ve ilgide kayıtlı bulunan Salda Gölü’nün doğal miras sayılması talebinizi içeren yazınız değerlendirilmiştir.

Milli Komisyonumuz UNESCO konularında hükümete danışmanlık etmekle yükümlü olup ülkemizdeki doğal ve kültürel miras alanlarının UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne aday gösterilmesi sürecinde de bu yükümlülük çerçevesinde faaliyet yürütmektedir.

Bu kapsamda Milli Komisyonumuza iletilmiş olan talebinizin, Yönetim Kurulumuzca alınan karar doğrultusunda, ülkemizin doğal miras konularında icracı kurumu olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne iletilmesi kararlaştırılmıştır.”

Salda Gölü Koruma Derneği daha önce 2021’de konuyla ilgili UNESCO Dünya Doğal Mirası Listesi’ne alınması için birisi Burdur Valiliği’ne birisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’na olmak üzere iki ayrı dilekçe vermişti.

Bu dilekçe ise şu gerekçelere dayanıyordu:

“1-) Salda Gölü yaklaşık iki milyar yıl önce oluşmuş olan, NASA ve bilim insanları tarafından Mars gezegenine benzediği söylenen, dünyadaki canlı yaşamın başlangıcı olan tek hücreli canlılardan “stromatolit”lerin oluşumunun halen devam ettiği, çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapan bir yerdir.

Orman Bakanlığının 2013 yılında Salda Gölü ve çevresinde yaptığı çalışmada; 61 familyaya ait, 301 sucul ve karasal bitki türü belirlenmiştir. Bu bitkilerden İkisi endemik türdür. Aynı çalışmada; 110 kuş türünün varlığı tespit edilmiştir. Bu türlerden 75 tanesi “Bern Sözleşmesi” kapsamında koruma altındadır. Ayrıca gölde iki endemik balık türü yaşamaktadır.

2-) Bir yerin, “UNESCO Dünya Doğa Mirası” sayılabilmesi için aşağıdaki dört kriterden birini sağlaması yeterlidir. Bu kriterler:

2.a. Olağanüstü, eşi bulunmaz bir doğal güzellik ve estetiğe sahip olmalı.

2.b. Öyle seçkin ve önemli bir doğal yapı olmalı ki bize dünyanın oluşumunun ve insanlık tarihinin evreleri hakkında bilgiler verebilmeli.

2.c. Akarsularda veya denizlerde öyle bir yer olmalı ki bize ekolojik ve biyolojik olarak dünyanın milyonlarca yıldır süregelen ve halen devam eden gelişimini gösterebilmeli.

2.d. Öyle bir yer olmalı ki bitki ve hayvan türlerinin tarihsel değişimi aynı anda gözlenebilmeli ve bu değerler şu anda yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmış olmalı.

3-) Salda Gölü, bu dört kriterin tamamım sağlayan özel bir yerdir.

4-) Salda Gölü kapalı bir havzadır. Çevresindeki dereler ve dibindeki kaynaklardan gelen sularla beslenmekte ve göl başka bir yere akmamaktadır. Bu nedenle göle giren kirlilik gölün içinde zehirli gaz olarak birikmektedir.

Gölün kirlenmesi, gölün kendine özgü oluşturduğu ekolojik yapısını bozmaktadır. Gölün bozulan ekolojik yapısı içinde yaşayan tek hücreli canlılar ve Salda Gölünden başka yerde olmayan Salda Sazancığı ile Burdur Gölü ve Salda Gölünden başka yede yaşamayan Burdur Sazancığı balıklarının yok olmasına sebep olacaktır.

5-) Açıkladığımız nedenlerden dolayı; Salda Gölü, dünya mirası listesine alınarak korunmalıdır. Salda Gölü’nün dünya mirası listesine alınması için, gerekli işlemlerin yapılmasını ve yapılan İşlemlerden, derneğimize bilgi verilmesini saygılarımızla arz ederiz."