Şirketlerin yeni karbon emisyon düzenlemeleri konusunda hala geçmiş alışkanlıklarından vazgeçemedikleri görülüyor. Bunun ana nedenlerinden birisi şirketlerin orta ve uzun vadeli planlama yapmamalarıdır. Diğer neden ise süreçten sorumlu üst yönetimin sürecin önemini kavrama konusunda direnç oluşturmasıdır. Atılması gereken adımlara nereden başlanması gerektiği konusundaki kafa karışıklığı da bir diğer bariyerdir.

Şirket üst yönetimleri yıllardır bahsini yaptığım enerji etüt merkezini doğru ekipten oluşturma konusunda kafa karışıklığına sahip. Bazı firmalar, bu görevi tek bir makine enspektörü ile çözmeye çalışmakta, bir kısmı ise HSQE/DPA bölümünün sorumluluğunda yürütmektedir. Makine enspektörlerinin bu sürecin doğal bir parçası olması gerekirken, alınması gereken önlemlerde en fazla direnç gösteren kesim içerisinde olmaları manidardır. 

Sağlıklı ve güncel veri girişinin sağlanması bu konunun en önemli ayağını oluşturmaktadır. Sağlıklı veri girişinin ana unsurları, yakıt tüketimleri, ana ve DG çalışma yükleri, demirleme başlangıç ve bitişi, drifting başlangıç ve bitişi, liman varış ve kalkış zamanlarıdır. Verilerin sürekli izlenmesi, verilerin güncel tutulması ve belirlenen hedeflere ulaşmak için sürekli analiz ve gelecek simülasyonlarının yapılması önem arz etmektedir. Şimdi atılması gereken adımları aşama aşama inceleyelim.

1.Aşama: Verilerin doğruluğu ve shop test verileriyle mevcut tüketimin karşılaştırılması

Doğru veri, yakıt tüketim ve makine yüklerinin dijital hale getirilmesi ile mümkündür. Ölçüm cihazlarının düzenli kalibrasyonu ile doğruluğun kontrol altına alınması gerekir. Sene sonunda gemilerden gelen verilerin doğruluğundan emin isek, atılacak ilk adım mevcut verilerin shop test verilerinden sapma miktarlarının belirlenmesi gerekir. Şekil-1 geminin cari yıldaki yakıt tüketimiyle, geminin cari yılda çalıştığı devir, makine yükü, rack değerleri gibi temel veriler üzerinden shop test ve sea trail verilerinden sapma miktarını göstermektedir.

Şekil-1 Cari yıldaki ortalama yakıt tüketimi ve shop test verilerinin karşılaştırılması

Şekil-1 incelendiğinde yıllık ortalama yakıt tüketimi ile shop test verileri arasında önemli ölçüde yakıt tüketim farklılık (3,75 MT) olduğu görülmektedir. Öncelikle bu yüksek yakıt tüketiminin sebeplerinin (yeterli ve doğru verilerle) araştırılması gerekir. Bu sebepler:

•    Gemiden gelen veri normalden fazla mı gösterilmiştir.
•    Ana makine ve DG performanslarında kötüleşme mi vardır.
•    Gemi uzun süre demirde beklediği için gemi yüzeyindeki kirlilik çok mu artmıştır?

Gibi derinleştirilmesi gerekir. Bu aşama sürece makine zabitlerinin dahil edilmesiyle yürütülmesi gerekir.

2.Aşama: Seyir verilerinin analiz edilmesi

Şirket verileri sefer bazlı analiz edilmeli, aylık veri izlenmesine ilave olarak her çeyrekte durum analizi yapılmalıdır. Durum analizine göre şirket kiralama departmanları ile yakın iletişim sağlanarak, seferin planlama aşamasında mutlaka doğru enerji verimlilik stratejisinin belirlenmesi gerekir. Özellikle, uzun seferler, geminin iyi verimlilik sınıfına yükselmesi için hayati öneme sahiptir. Bu nedenle kiralama bölümlerinde hazırlanacak kontratlara eklenecek CII Operation Cause ile geminin “C” enerji verimlilik sınıfının altına düşürülmemesi önemlidir. Şekil-2, A şirketine ait ilk 6 aylık periyottaki verileri göstermektedir. Şekil-2 incelendiğinde, şirket gemisinin 2-B,2-C,3-B ve 4-B bacaklarında demirleme ve liman sürelerinin çok uzun olması nedeniyle harf değerlerinin kötüleştiği görülmektedir. Buna karşın 3-A bacağında 7972 Nm’lık mesafede gemin seyir düresinin uzun olması nedeniyle “A” harf değerine sahip olduğu görülmektedir. 1-B bacağında uzun seyir süresine karşın, yüksek hızla sefer yapılması nedeniyle “C” harfi ile kapattığı anlaşılmaktadır. Geminin mevcut yıl içerisinde A ve B gibi verimlilik sınıfında kapatması durumunda gemi sahibi kiracıyla Agreed CII değeri olarak “C” yerine “A” ya da “B” sınıfına göre anlaşma avantajı yakalamış olacaktır. Tersi durumda yani “D” ve “E” harfi ile yılı kapattığında bu avantajı kaybettiği gibi, “E” sınıfına sahip olduğunda ticari faaliyetleri aksamaya başlayacaktır.

Şekil-2. A şirket gemisine ait ilk 6 aylık sefer verilerine göre analiz değerleri

3.Aşama: Gelecek simülasyonu yapmak

Mevcut geminin yeterli ve doğru veriler olmadan analiz edilmesi ve gelecek aylara yönelik olarak doğru simülasyon ile strateji belirlemesi mümkün değildir. Şirketler hazır paketler bile kullansa doğru strateji doğru verilerle sağlanabilir. Sürekli gelecek simülasyonu ile istenilen harf değerine ulaşmak için verilerin 6 aylık periyodu aşmaması önemlidir. Özellikle son 3 aya kadar verilerini doğrulamamış ve gerekli düzeltmeleri yapmamış firmaların sonradan istenen harf değerlerini sağlamaları zordur. Şekil-3 mevcut harf değeri “D” olan bir geminin kalan süre içerinde en iyi CII değeri için oluşturulan senaryoya göre yapılan simülasyon sonucu görülmektedir. Gemi şekilde görülen senaryoya göre en fazla “C” seviyesine çıkabilmektedir. Ancak, bu şartları sağlamak kalan süre azaldıkça “C” seviyesini sağlamak zorlaşmaktadır. Oysa, bu gemi mevcut senaryoya göre hareket etmiş olsa idi sene sonu ulaşacağı harf değeri “B” olabilecekti.

Şekil-3. Kalan sürede en iyi CII senaryosu

4.Aşama: Eco Ship şartlarının belirlenmesi

Şirket gemilerinin bir önceki yıla ait “Verification Letter” değerlerine göre verimli bir gemi olup olmadıkları belirlenemez. Kapsamlı bir incelemeye ihtiyaç duyarlar. Kapsamlı inceleme sonrası, gemi açısından en iyi şartlar belirlenerek Eco Ship şartları belirlenmelidir.

Tablo-1 bir önceki yıla ait Verification Letter verilerine göre harf değerlerini, Tablo-2 ise Eco Ship şartlarında gemilerin alabilecekleri en iyi harf değerlerinin belirlenmesi gerekir.

Tablo-1. Verification Letter verilerine göre verimlilik sınıfları

Tablo-2. Eco Ship şartlarına göre gemilerin sahip olabilecekleri harf değerleri

Yukarıdaki tablolardan görüleceği üzere gemi Eco-Ship şartlarında çalıştırıldığında sadece harf değerleri iyileşmemekte aynı zamanda yıl sonunda önemli oranda yakıt tasarrufu sağlamaktadırlar. Bu tasarruflar şirket için özellikle AB seferlerinde 2025 yılında tahakkuk edecek karbon vergisinden kaynaklanan mali yükü de azaltacaktır.

Özetlemek gerekirse,

Mevcut sürece firmalar ne kadar hızlı ayak uydururlar ise gelecek dönem için sürdürülebilir stratejileri o kadar sağlıklı belirleyebilirler. Kritik süreçte şirket yol haritasının belirlenmesinde, elde tutulacak/elden çıkarılacak gemiler ile yeni alınacak gemiler konusunda yanlış karar vermemek için profesyonel destek almaları gerekir. Önümüzdeki dönemde yapılacak yatırımların zamanlama ve öncelik sırasının belirlenmesi de dikkat edilmesi gereken önemli kararlardır.

Not: Yazardan izinsiz ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.