Şükrü Fazıl UZUN - Yalova-Altınova Tersane Girişimcileri A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı

2004 yılında sektörün önde gelen temsilcilerinin bir araya gelerek oluşturduğu Yalova-Altınova Tersane Girişimcileri San. ve Tic. A.Ş., kurulduğu günden bu yana önemli başarılara imza atıyor. Girişimin dünü ve bugününü, gelecek planlarını ve hedeflerini Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Fazıl Uzun ile konuştuk.

Yalova Altınova Tersane Girişimcileri­nin neden kurulduğu ve mevcut duru­mu ile başlayalım isterseniz.

Yalova Altınova Tersane Girişimcileri San. ve Tic. A.Ş., 2004 yılında güzide sektör yatırımcılarının bir araya gelmesi ile kurulmuştur. Yalova Altınova Tersane Bölgesi komşu müstakil tesisler ile birlikte büyümüş ve güçlenmiştir.

2000’li yılarda Dünya’da ve Türkiye’de gemi inşa talebinde bir patlama yaşanmış; büyük miktarda gemi siparişleri olmuş­tur. Yatırımcılar yeni tersane yatırım alanı arayışına girmişler; büyük çaplı yatırım için en uygun yer olarak burası dikkat çekmiştir. Yatırımcılar kümelenerek şirketimiz kurul­muş; şirketimize kullanma izni verilen 4,5 kilometre boyundaki sahil şeridinin dolgusu şirketimiz tarafından tamamen ortaklarımı­zın öz kaynakları ile teşkil edilmiş; altyapı yatırımları da aynı şekilde yapılmıştır.

Pay sahiplerimiz 2007 yılından itibaren tesislerinin kurulumu için yatırıma başla­mışlardır. Bu arada bazı parseller birleşerek daha büyük tesis alanları oluşturulmuştur. Artık kalıcı bir ortaklık yapısı oluşmuş, birleşmelerle hissedar sayımız 35 olmuştur.

Ayrıca, hissedarlarımız dışında müstakil yatırım yapan komşumuz dört önemli tersane vardır.

Yalova Altınova Tersane Bölgesi; toplam ulusal kapasiteyi misliyle arttıracak geniş bir sahada, Tuzla Tersane Bölgesi ile iş birliğine uygun, ileriye dönük gelişmeye imkânları güçlü şekilde oluşturuldu.

Proje taahhütlerimizden, Denizcilik Anado­lu Meslek Lisesi inşa edilerek, 2011 yılında teslim edilmiştir. 2011-2012 Eğitim Öğretim Yılından itibaren hizmette olan okul, 2013-2014 Eğitim Öğretim yılında ilk mezunlarını vermiştir. Proje taahhütlerimizden, Entegre Devlet Hastanesi inşaatı tamamlanmış, donatımı için Sağlık Bakanlığına teslim edil­miştir. Yan Sanayi Sitesi 1. Etap inşaatları ta­mamlanmıştır; 121 işyerinden oluşan 1. etap yan sanayi sitesinde 800-1000 kişiye istihdam sağlanacaktır. Yan sanayi 2. etap projeleri yapılmış, inşaat ruhsatları alınmıştır.

Ne tür gemiler üretiyorsunuz? Ülkemiz yat üretimi konusunda iyi bir yere sahip. Sizin bu konuda çalışmalarınız var mı?

2008 krizi ile birlikte, konvansiyonel gemi­lerden, katma değeri yüksek, yüksek tek­nolojik özellikleri olan gemilerin inşasına geçilmiş; kimyasal tankerlerden LPG tan­kerlerine, platform destek gemileri ve açık deniz römorkörlerinden modern balıkçı gemilerine; çelik tekneli yatlardan karbon elyaf yolcu gemilerine uzanan geniş bir yelpazede, yeni teknolojilerin uygulandığı gemi ve su araçları inşa edilmektedir.

Bizim konsantrasyonumuz küçük fakat sofistike gemiler üzerinde olmaya devam edecektir. Sektör olarak, platform destek gemileri, balıkçılık gemileri, araştırma gemileri, askeri gemiler, römorkörler, mega yatlar gibi projelere devam edeceğiz. Bu tip gemilerde kalite ve tecrübemiz ile rekabet gücümüz yüksek ve siparişçilerin ilk tercihi konumundayız. Ve tabi ki, sek­törümüzün aynı zamanda önemli faaliyeti de bakım onarımdır.

Yalova’nın son yıllarda bir cazibe merke­zi olduğu görülüyor. Bölgenin avantajla­rı ve imkânlarından bahseder misiniz?

Yatırıma başlarken tesis edilen iş birliği ruhu en büyük avantajımızdır. Yeni bir tersane bölgesinde yeni yatırımlar yapma yükünü, yeni ve daha modern işletme usullerini uygulamayı, rakip oldukları ka­dar aynı zamanda iş birliği içinde olmayı peşinen kabul etmiş olan bölge yatırım­cılarımız bu anlayışı sürdürerek bölgenin başarı ve cazibesinin artmasını sağlıyorlar. Bu konuda hem hissedarlarımıza hem de müstakil komşularımıza tebrik ve şükran­larımı sunuyorum.

Yalova ili ve Altınova ilçemizde; başta Sayın Valimiz olmak üzere tüm makam sahipleri, siyasiler, toplum önderleri ve halkımız sektörümüze yoğun ilgi ve destek vermektedir. Doğu Marmara Kalkınma Ajansımız da özel bir önem vermektedir. Yerel imkânlarımızın yetmediği konularda, başta Sayın Başbakanımız ve Ulaştırma De­nizcilik ve Haberleşme Bakanımız olmak üzere Hükümetimiz ve bürokratlarımızın desteğini arkamızda hissediyoruz. Hükü­metimizin, 2013 yılından itibaren yapmış olduğu hukuki düzenlemelerden moral bulduk ve kendilerine müteşekkiriz. Bu düzenlemelerin uygulamalarını da en kısa zamanda görmeyi, yaşamayı diliyoruz.

Girişiminiz bölgede ciddi bir istihdam sağlamış olmalı...

Bölgemiz, kurulduğu günden bu yana bir istihdam odağı haline gelmiştir. 2007-2008 yıllarında 3.500 çalışan ile başlanmış, 2015-2016 yıllarında ortalama 12 bin 500 çalışana ulaşılmıştır. Bu bilgi, SGK Müdürlüğünden aldığımız resmi rakamlara dayanmaktadır ve sadece üretimde çalı­şanların sayısıdır. Tersanelerde idari-mali işlerde çalışanlar, çeşitli hizmet sektörleri çalışanları, yan sanayi ve tedarikçi çalışan­ları da eklendiğinde Bölgemizde sektörü­müzün doğrudan ve dolaylı istihdamı en az 18-20 bin kişi olmalıdır.

2015 yılından geçtiğimiz yaz aylarına kadar 1 milyar dolarlık ihracat rakamla­rına ulaşıldığı açıklanmıştı. Bu ivme ne şekilde devam ediyor.

Yalova ili gemi ve yat ihracatı; 2016 yılında 330,4 milyon dolar, 2015 yılında 253,3 milyon dolar, 2014 yılında 253,4 milyon dolar, önceki yılların (2009-2013) toplamı ise yaklaşık 500 milyon dolar olarak ger­çekleşmiştir. 2016 yılı sonuna kadar ihra­cat toplamı 1 Milyar 337 milyon dolardır.

Ancak, bu rakamlar sadece iki tersanemi­zin ihracatlarını yansıtmaktadır. İşlet­meci firmaların birçoğunun merkezleri İstanbul’da olduğundan, ihracatları İstan­bul istatistiklerine yansımaktadır. Aslında, sektörümüzün toplam yeni inşa ihracatı­nın yaklaşık %70’ine tekabül eden gemi ve tekneler bölgemizde inşa edilmektedir. Ayrıca, bakım-onarım mal ve hizmet satışı ise ihracat verilerine hiç yansımamaktadır; bu da sektörümüz genelinde sağlanan dö­viz girişinin önemli kısmının istatistiklere yansımamasına neden olmaktadır.

Bakım ve onarım konusunda durum nedir? Bu konudaki hedefler nelerdir?

Bakım onarım, sektörümüzün devamlılı­ğını sağlayan en önemli faaliyettir. Yalova Bölgesinde 2016 Yılı sonuna kadar 2.500’ü aşan sayıda gemi ve tekne bakım onarımı yapılmıştır. Sadece 2016 Yılında 534 gemi ve tekneye bakım onarım yapılmıştır. Bu gemi­lerin büyük çoğunluğu yabancı armatörlere aittir; bakım-onarım mal ve hizmet satışları ihracat istatistiklerine yansımıyorsa da önemli miktarda döviz kazandırmaktadır.

Çok başarılı farklı gemi inşa projeleri ve bakım onarımın yanı sıra yeni ve farklı işler ufkumuzu genişletmektedir. Bölge­miz yatırımcısı ve hissedarımız Karadeniz Holding’in bölgemiz tersanelerinde yapılan enerji gemileri dönüşümleri, devletimizin muazzam projelerinde çelik yapı elemanları­nın tersanelerimizde yapılması ve bölge­mizde yüzer havuzların inşa edilmesi gurur vericidir. Haliç Metrobüs Köprüsü ve Yavuz Sultan Selim Köprüsünden sonra 18 Mart Çanakkale Köprüsünün inşasında da bölge­miz tersanelerinin rol almalarını umuyoruz.

2017 Yılı ve sonrasında bölgemizin bakım onarım kapasitesinin artacağını; Yalova ve Tuzla birlikte Marmara tersanelerinin, vazgeçilmez bakım onarım üssü olacağını değerlendiriyorum.

2016 ve 2017’nin zor geçeceğinden bah­setmiştiniz. 2016 malum, 2017 yılı ile ilgili öngörülerinizi alabilir miyiz?

2016 yılında sektörümüzün toplam ihracatı 972 Milyon 172 bin dolar olarak gerçekleşti. 2015 yılına göre yüzde 5,6 düşüş söz konusudur. Fakat 2016 yılında teslimi yapılan gemilerin siparişleri önceki yıllarda alınmıştı elbette. Sürekliliğin sağlanması, yeni çok siparişler alınabilme­si önemli. 2017 yılına yeni inşa teklifleri bazında hızlı başlamış durumdayız. Ancak siparişlerin gerçekleşmesi önümüzdeki ay­larda neticeye bağlanacaktır. Bu konudaki çabalarımız güçlü ve rekabetçi bir şekilde devam etmektedir. İyi haberleri yakın dönemde verebileceğimizi umuyoruz.

Uluslararası pazarda artık firmalar değil devletler rekabet halinde. Bu açıdan bakıldığında bizdeki devlet destekleri ne durumda?

Yeni inşa siparişleri alabilmek için şirketler değil ülkeler arasında kıyasıya rekabet var. Maalesef rekabet ortamı adil değil, bazı ülkelerde açık veya gizli destekler %20 ye varan avantaj sağlıyor. Kalite ve esnek­lik kabiliyetimizin sağladığı avantajlar olmakla birlikte rekabette zorlanıyoruz. Benzer tedbirler ve her alanda destekler ile sektörümüzün rekabet gücünün arttırıl­ması gerekiyor.

İş güvenliği konusunda özel bir ihtimam gösterdiğinizi biliyoruz. Bu konudaki durumdan bahseder misiniz?

İşletme mantalitesi çağın gereklerine uy­gun gelişiyor; gerek iş sağlığı ve güvenliği ve gerekse çevre koruma tedbirlerinde ulusal mevzuat ve denetim mekanizması ile paralel hatta daha önde ilerliyoruz.

Yabancı siparişçi firmaların istedikleri standartlar inanın ki bizim ulusal düzen­lemelerimizden çok daha ileride; ihaleye teklif verebilmek için istenilen standartla­rın çok yüksek olması sektörümüzün bu konulardaki dinamizmini arttırıyor.

Girişiminiz kapsamında sosyal sorum­luluk projeleri de yer alıyor. Bunlardan bahsedebilir misiniz?

Evet, projemizde yer alan Meslek Lisesi ve Hastane inşaatları tamamlanarak ilgili Ba­kanlıklara teslim edildi; Yan Sanayi 1. Etap İşyerleri Yan Sanayici arkadaşlar ile çözüm ortaklığı yapılarak tamamlandı.

Bölgedeki ekonomik ve sosyal hayatın gelişimi için her alanda çeşitli projeleri gerçekleştirilmiş veya önemli katkılarda bulunulmuştur. Bu arada; bu ihtiyaçları öncelikli görüp kendi ihtiyaçlarımızı ötelediğimiz de olmuştur. Şimdi kaynakla­rımızı; Tersane Bölgemizin yolu, İş birliği ve İş Geliştirme Merkezi, ortak alanlarda tersaneleri destekleyecek yatırımlarımız için yönlendirmemiz gerekiyor. Şimdiye kadar yatırımcıların özveri ve başarıları ile bugün hala devam eden uluslarara­sı rekabet güçlükleri malumları olup; özellikle yol inşasında devletimizin ilgili tüm kurumlarının olabilecek her türlü desteğini bekliyoruz.

Not: Bu röportaj Deniz Endüstri dergimizin Ocak-Şubat 2017 - 52. sayısında yayımlanmıştır.